تأثیر تغذیه مادر بر سلامت جنین

آفتاب نیوز :

محمد صفریان با اشاره به اینکه تغذیه مادر به سه دوره پیش حین و پس از بارداری(دوران شیردهی) تقسم بندی می شود در گفت وگو با برای شما اظهار کرد: تغذیه پیش از بارداری نیز به دو دسته تقسیم بندی می شود که شامل تغذیه ای که باعث نازایی شده و در گروه بعدی تغذیه ای که بر روی سلامت جنین موثر است.

این دکتری تخصصی علوم تغذیه ادامه داد: عواملی مانند کمبود مواد معدنی همچون روی و سلنیوم کمبود ویتامین A و D انواعی از بیماری های متابولیک مثل دیابت اختلالات چربی خون و فشار خون  باعث نازایی شده و به طور کلی بیش از 25 درصد علت عدم بارداری مربوط به این عوامل است.

تاثیر تغذیه بر روی جنسیت جنین بسیار جزئی و ناچیز است

 عضو هیئت علمی گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: از اثرات تغذیه ی مادر بر سلامت جنین می توان به وزن مناسب مادر پیش از حاملگی اشاره کرد که وزن زیاد و یا کم مادر بر سلامت جنین اثرات مخربی می گذارد مادر پیش از بارداری باید تغذیه متعادلی داشته باشد و از تمام گروه های غذایی مصرف کند و نباید رژیم های خاص و کاهش وزن داشته باشد. پیش از حاملگی دیابت مادر باید کنترل و اختلالات کم خونی درمان شود.

وی با اشاره به اینکه تغذیه مادر پیش از بارداری بسیار مهم است خاطرنشان کرد: یکی از مهم ترین اقدامات پیش از بارداری مشاوره تغذیه است. در این مشاوره ها تعادل وزن و آزمایشات تغذیه ای برای کمبودهای بدن مادر مورد بررسی قرار می گیرد. آزمایشات ژنتیک از دیگر اقدامات موکد پیش از بارداری بوده تا از امکان انتقال اختلالات ژنتیکی به جنین جلوگیری شود. از دیگر اقدامات لازم پیش از بارداری رجوع به متخصصین زنان برای بررسی انواع بیماری های عفونی و ویروسی مانند سرخچه است.

صفریان با اشاره به اینکه تاثیر تغذیه بر روی جنسیت جنین بسیار جزئی و ناچیز است عنوان کرد: در بسیاری از کتاب های مرجع تاکید شده که رعایت یک رژیم غذایی خاص در زمان اقدام به بارداری تاثیری بر جنسیت جنین ندارد و در واقع رژِیم های غذایی که برای تعیین جنسیت نوزاد وجود دارد همگی کلاه برداری و حقه بازی است. مشخص شدن جنسیت نوزاد کاملا اتفاقی و تصادفی بوده و در برخی موارد کمبودهای بدن پدر و یا مادر ممکن است تاثیری بسیار ناچیزی در جنسیت جنین داشته باشد که تا به امروز تحقیقات در این زمینه کامل و قطعی نیست.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: تغذیه مادر در دوران بارداری تاثیر مستقیمی بر سلامت جسم و روان فرزند تا پایان زندگی او دارد. تحقیقات بسیار زیادی در این زمینه انجام شده که بیانگر تاثیر بسیار زیاد تغذیه مادر در ماه های ابتدایی بارداری است. نقش تغذیه مادر در دوران بارداری به حدی پررنگ بوده که حتی تعیین کننده موفقیت هایی مانند تحصیلی و ازدواج در طول زندگی و بیماری های سنین بعد برای فرزند است.

مکمل ها در دوران بارداری باید با دستور پزشک مصرف شود

این دکتری تخصصی علوم تغذیه ادامه داد: مادر بایستی در دوران بارداری به اندازه کافی از تمام گروه های غذایی استفاده کند و نوع تغذیه او از نظر کیفیت وعاری بودن از سموم سالم باشد همچنین بایستی وزن گیری مادر در حین بارداری کنترل شده و متعادل باشد. به غیر از مکمل های فولیک اسید که سه ماه پیش از بارداری تا انتهای بارداری و آهن که از ماه سوم بارداری  تجویز می شود سایر مکمل ها در دوران بارداری توصیه نمی شود.

وی با تأکید بر اینکه مکمل ها در دوران بارداری باید با دستور پزشک مصرف شود اضافه کرد: گاهی اوقات مصرف خودسرانه مکمل ها در دوران بارداری اثر سو دارد به طور مثال مصرف امگا 3 بدون تجویز پزشک باعث افزایش استعداد چاقی در نوزاد می شود و یا مصرف ویتامین A توسط مادر می تواند باعث بروز ناهنجاری هایی مانند شکاف کام و لب در نوزاد شود این موضوع به حدی جدی بوده که تاکید می شود مادر در سه ماهه اول بارداری از جگر که منبع غنی از ویتامین A است مصرف نکند.

مقادیر کم الکل نیز می تواند اثرات منفی بر روی ضریب هوشی نوزاد بگذارد.

صفریان با اشاره به اینکه مصرف الکل علاوه بر به خطر انداختن سلامت مادر باعث آسیب شدید به نوزاد می شود افزود: الکل می تواند تاثیر مستقیمی بر روند تکامل مغزی نوزاد بگذارد و منجر به عقب ماندگی شدید ذهنی در جنین شود و حتی مقادیر کم الکل نیز می تواند اثرات منفی بر روی ضریب هوشی نوزاد بگذارد. مصرف الکل قبل و حین بارداری به هر میزانی مضر است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه تغذیه مادر در دوران بارداری با وزن طبیعی باید به طوری باشد که پس از هفته دوازدهم هر هفته حدود 300 تا 400 گرم افزوده شود خاطر نشان کرد: در علم تغذیه هیچ غذایی برای هیچ فردی منع ندارد و تنها در صورت بروز حساسیت ماده غذایی برای یک شخص ممنوعیت مصرف ایجاد می شود که در دوران بارداری نیز باید به توصیه هایی مانند مضر بودن نوشابه های گازدار روغن های سوخته و غذاهای سرخ کردنی توجه داشت ولی با این وجود منع غذایی وجود ندارد و صرفا باید این دسته از مواد غذایی کمتر مصرف شود.

داروهای فاقد مجوز و گیاهی در زمان بارداری به شدت منع مصرف دارند

 این دکتری تخصصی علوم تغذیه اظهار کرد: سه تا چهار ماه اول بارداری مرحله شکل گیری ارگان های مختلف نوزاد است و مادر در این زمان باید پروتئین کافی دریافت کند. تنها ماده ی غذایی که در دوران بارداری مصرف آن دو بار در هفته توصیه شده ماهی است که به شدت بر روی هوش کودک تاثیرگذار است. بهتر است مصرف ماهی به صورت چرخ شده و مخلوطی از گوشت پوست و استخوان ماهی باشد.

صفریان با تاکید بر اینکه امگا3 باید از طریق مصرف ماهی به مادر و جنین برسد بیان کرد: در گذشته مصرف ماهی به دلیل وجود امگا3 بالا در این ماده غذایی توصیه می شد که همین موضوع باعث تجویز مکمل امگا3 برای مادران باردار شده بود اما طبق به روزترین تحقیقات مصرف مکمل امگا3 باعث ایجاد صفت چاقی در جنین می شود.

وی ادامه داد: تن ماهی سالم نیز یک بار در هفته و یا دو بار در ماه پیشنهاد می شود که مشکلی برای سلامت مادر و جنین به وجود نمی آورد. در گذشته به دلیل وجود فلزات سنگین و جیوه در تن ماهی توصیه به عدم استفاده از این ماده غذایی بود ولی در حال حاضر گفته می شود مقدار کمی از این مواد که در یک تن ماهی وجود دارد برای تکامل ذهنی نوزاد بسیار مفید است. مصرف میوه جات سه تا پنج نوبت در روز کافی است. میوه ها باید پوست کنده و سالم باشند و از دیگر مواد غذایی که به شدت مصرف آن توصیه می شود گوشت قرمز است.

این دکتری تخصصی علوم تغذیه گفت: داروهای فاقد مجوز و گیاهی در زمان بارداری به شدت منع مصرف دارند زیرا که نوع و مقدار ماده موثره این گیاهان به خوبی قابل تشخیص نیست. مشورت از افراد غیر متخصص تحت عنوان طب سنتی مطلقا توصیه نمی شود.

صفریان با اشاره به اینکه در دوران شیردهی و پس از زایمان نیازهای تغذیه مادر متفاوت می شود اظهار کرد: تغذیه مادر در دوران شیردهی تاثیر مستقیمی بر روی رشد تکامل عملکرد ذهنی و دستگاه گوارش نوزاد دارد بنابراین سلامت تغذیه ای وزن گیری مناسب و ممنوعیت مصرف الکل در این دوران نیز توصیه می شود.