NFT چیست؟
یکی از پدیده‌های جذاب دنیای دارایی‌های دیجیتال، NFT یعنی توکن غیرمثلی یا همان توکن بی‌همتا است. نسبتا مدت زیادی از همه‌گیری این واژه می‌گذرد با این وجود درک مفهوم اینکه NFT چیست می‌تواند هنوز برای بسیاری، پیچیده باشد. زیرا بیشترین افرادی که با این مفهوم سروکار دارند، برخلاف سایر مفاهیم ارزهای دیجیتال، فعالان تکنولوژی و بازارهای مالی نیستند بلکه هنرمندان، کلکسیونرها و هنر دوستان مخاطبین اصلی ان اف تی ها هستند.
NFT مخفف عبارت Non-Fungible Token و به معنی توکن غیرقابل تعویض است؛ یعنی یک دارایی دیجیتال بی‌همتا که خاص و منحصربهفرد است؛ مانند اثر انگشت انسان‌ها که در هیچ دو انسانی یکسان و مشابه نیست. اگر شما آن را داشته باشید، هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند مالکش باشد.
فرق NFT با توکن‌های معمولی (تعویض‌پذیر) چیست؟
تفاوت اساسی این توکن‌ها دقیقاً در نام آن گنجانده‌شده است؛ ارزهای دیجیتالی که معمولاً با آنها سروکار داریم، Fungible یا تعویض‌پذیر هستند. این مسیله به این معناست که تفاوتی ندارد کدام واحد از این ارزها در اختیار شماست، چرا که از لحاظ کاربرد و ارزش هیچ تفاوتی میان واحدهای ارز مورد نظر وجود ندارد. برای مثال اگر شما 1 واحد اتریوم (ETH) داشته باشید و دوست شما هم به همین میزان اتریوم در اختیار داشته باشد، هر دو شما می‌توانید اتریوم خود را با قیمتی یکسان در بازار مبادله کنید یا اصلاً توکن‌های خود را با هم جابه‌جا کنید. هیچ وجه تمایز یا برتری بین دارایی شما و دوست شما وجود ندارد. در این زمینه مثال‌های دیگری نیز در سایر دارایی‌ها وجود دارد. مثل طلا، اسکناس یا پول فیات.
توکن غیرقابل تعویض اما، به آن دسته از دارایی‌ها گفته می‌شود که قابلیت جابجایی یا تعویض‌پذیری ندارند، چرا که دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی‌اند که باعث می‌شود هر کدام از آنها خاص باشند؛ یعنی یک توکن بی‌همتا. مانند یک اثر نقاشی، بلیت تیاتر، یک خانه، یک پوسته برای شخصیت بازی‌های ویدیویی یا یک علامت تجاری!
ویژگی‌های ان اف تی
NFTها چشم انداز و آینده دنیای دیجیتال را از همین حالا متحول کرده‌اند و الگوی جدیدی برای مالکیت و اصالت در حوزه دارایی‌های دیجیتال ارایه می‌دهند. این حد از تاثیرگذاری به‌خاطر وجود ویژگی‌های فوق‌العاده جالب آن‌هاست. برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- منحصربهفرد بودن
- تقسیم ناپذیری
- مالکیت و قابلیت انتقال
- گستردگی کاربرد
- حق امتیاز
NFTها چگونه کار می‌کنند؟
چهارچوب‌های مختلفی برای ساختن یا مینت (Mint) ان اف تی وجود دارد اما شناخته‌شده‌ترین آنها استاندارد ERC-721 است که برای صدور و معامله دارایی‌های غیرقابل تعویض در توسعه‌یافته است. البته استاندارد جدیدتر و پیشرفته‌تری به نام ERC-1155 نیز وجود دارد که با کمک آن می‌توان قرارداد هوشمندی نوشت که هم دارای توکن‌های قابل تعویض و هم دارای توکن‌های غیرقابل تعویض است. این پیشرفت طیف وسیعی از احتمالات را برای آینده مهیا می‌سازد. استانداردسازی صدور NFT، بستر همکاری بیشتری را فراهم می‌کند که در نهایت به نفع کاربران است. در واقع دارایی‌هایی با ویژگی منحصربهفرد می‌توانند با سهولت نسبی بین برنامه‌های مختلف منتقل شوند.
کارکرد NFTها به زبان ساده
برای درک کارکردNFTها، ابتدا باید به پتانسیل شگفت‌انگیز فناوری بلاکچین نگاه کنیم. در واقع NFTها از ویژگی‌های منحصربهفرد بلاکچین (غیرمتمرکز بودن و تایید اطلاعات در یک زنجیره) برای تعیین مالکیت و اعتبار دارایی‌های دیجیتال استفاده می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید، هر ان اف تی با محتوای خاصی (مانند آثار هنری، موسیقی، کالاهای مجازی) در ارتباط است که به‌صورت یک توکن بی‌همتا ثبت شده و تمام تاریخچه خرید و فروش و انتقال مالکیت آن در بلاکچین وجود دارد. از آنجایی که بلاکچین بسیار امن و معتبر است و هیچ انسان یا سازمانی نمی‌تواند اطلاعات آن را دستکاری یا کنترل کند، هر NFT مثل ثبت یک گواهی اصالت دارایی دیجیتال است که تمام سوابق تراکنش‌ها و مالکیت آن در بلاکچین موجود است.
NFTها چگونه ساخته می‌شوند؟
ذخیره مستقیم فایل‌های بزرگ روی شبکه‌های بلاکچینی، بر خلاف فضاهای ذخیره‌سازی متمرکز، بسیار کند، پرهزینه و ناکارآمد است. به همین خاطر، به جای ذخیره مستقیم فایل مربوط به هر NFT روی شبکه‌های بلاکچینی، ابرداده آن (اغلب در قالب فایلی با فرمت JSON) روی شبکه ذخیره می‌شود. بدین ترتیب، فایل (تصویر، صوت، ویدیو و…) محتوای هر NFT جایی بیرون از بلاکچین، مثل یک سرور ذخیره‌سازی متمرکز نگه داشته می‌شود.
خرید و فروش NFT چگونه است؟
پلتفرم‌ها و بازارهای زیادی برای دسترسی به ان اف تی‌ها وجود دارد. در این پلتفرم‌ها می‌توانید انواع مختلفی از NFTها را مشاهده کنید و در صورت تمایل اقدام به خرید آنها کنید. البته فراموش نکنید که NFTها در پاسخ به عرضه و تقاضای بازار مستعد تغییرات قیمتی هستند. با این حال، بیایید تمام مراحل خرید آنها را باهم بررسی کنیم. همچنین با دیدن دوره nft می توانید تمامی این موارد رو یادبگیرید.
چگونه NFT بخریم؟
قبل از اینکه تمام این مراحل را بررسی کنیم، به یاد داشته باشید که حتما اعتبار NFTهای مورد علاقه خود را بررسی کنید. همچنین، در مورد پلتفرم ارایه‌دهنده و بازار معامله آنها تحقیق کنید و مراقب کلاهبرداری‌های احتمالی یا توکن‌های تقلبی باشید.
چگونه NFT بفروشیم؟
قبل از اقدام برای فروش ان اف تی در نظر داشته باشید که مهم‌ترین عامل جذابیت یک توکن بی‌همتا به ماجراهای پشت آن مربوط می‌شود. اگر یک اثر هنری شاهکار خلق کنید که داستان جذابی نداشته باشد، نمی‌توانید آن را با قیمت مناسبی بفروشید؛ اما اگر یک اثر هنری معمولی ساخته باشید که داستانی جذاب و خیره‌کننده داشته باشد، احتمال موفقیت شما در فروش آن (با قیمتی خوب) بیشتر است. حالا برویم سراغ بررسی مرحله‌به‌مرحله فروش ان اف تی:
نگهداری از NFT چگونه است؟
یک NFT را می‌توان درست مانند سایر توکن‌ها ذخیره کرد. به‌عنوان مثال، می‌توانید از کیف پول‌های پرطرفداری مثل یا استفاده کنید. هر دو این کیف پول‌ها از شبکه اتریوم و چند بلاکچین دیگر پشتیبانی می‌کنند. جدای از این دو مورد، می‌توانید از هر کیف پول معتبر دیگری که از شبکه موردنظر شما پشتیبانی می‌کند، استفاده کنید. درست مانند سایر توکن‌های موجود در بلاکچین، NFT شما درون یک آدرس وجود خواهد داشت. بد نیست بدانید که NFTها بدون اجازه مالک یا حتی توسط پدیدآورنده اثر، قابل انتقال نیستند.
موارد استفاده و کاربرد NFT چیست؟
NFTها در حوزه‌های مختلفی کاربرد دارند که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم. این توکن‌ها جهان را به‌نوعی متحول کرده‌اند؛ از دنیای بازی‌ها گرفته تا هنر و موسیقی را تحت شعاع قرار داده‌اند. برای معرفی کاربردهای اصلی ان اف تی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1– استفاده در دنیای بازی‌ها
2– توکن‌سازی از دارایی‌های واقعی
3– خرید و فروش املاک مجازی
انواع NFT چیست؟
دنیای NFT همیشه در حال تکامل است و روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود. هیچ معلوم نیست که در آینده چند مدل ان اف تی داشته باشیم و گستردگی جهان NFT تا کجا رشد کرده باشد. با این حال، انواع مختلف این توکن‌ها در حال حاضر به این شرح است:
- NFT هنری: آثار هنرمندان
- موسیقی: قطعات موسیقی که حق امتیاز آنها برای نوازنده یا خواننده محفوظ است
- کالای مجازی: آیتم‌هایی مانند اشیاء گوناگون در بازی‌ها
- املاک مجازی: مانند املاک موجود در متاورس دیسنترالند
- بلیط رویدادهای خاص: مانند کنسرت‌های متاورس یا واقعیت مجازی (VR)
معروف‌ترین نمونه‌های NFT
تعداد NFTها در طول سال‌های گذشته بسیار زیاد شده است، در اینجا تنها نام چند نمونه موفق از بازی‌ها و موارد کلکسیونی را معرفی خواهیم کرد:
مای کریپتو هیروز (My Crypto Heroes):
یک بازی نقش‌آفرینی چند نفره (RPG) است که بازیکنان می‌توانند قهرمانان تاریخی را با انجام مراحل مختلف و شرکت در نبردهای مختلف به رتبه‌های بالاتر برسانند. قهرمانان و آیتم‌های درون بازی به‌صورت توکن در بلاکچین اتریوم لیست شده‌اند و امکان خرید و جابه‌جایی آنها وجود دارد.
کریپتو کیتیز (Crypto Kitties):
یکی از اولین پروژه‌های NFT که مورد استقبال عموم قرار گرفت بازی کریپتو کیتیز بود. این بازی روی شبکه اتریوم ساخته شده است و به بازیکنان امکان جمع‌آوری، پرورش یا تبادل گربه‌های مجازی را می‌دهد. این بازی بامزه از اولین موارد استفاده بلاکچین در صنعت سرگرمی و تفریح بود و ثابت کرد که بلاکچین تنها استفاده مالی ندارد. به‌طور کلی میلیون‌ها دلار به واسطه این گربه‌های مجازی جابه‌جا شدند و برخی گربه‌های خاص و کمیاب این بازی هر کدام به قیمت صدها هزار دلار فروخته‌شده‌اند.
گران‌ترین NFTهای تاریخ
نام و قیمت گران‌ترین NFTهای فروخته‌شده تا امروز در جدول زیر آمده است:
| قیمت به میلیون دلار | نام NFT | رتبه |
| 91.8 | The Merge | 1 |
| 63.9 | Everydays: The First 5000 Days | 2 |
| 52.8 | Clock | 3 |
| 28.95 | HUMAN ONE | 4 |
| 23.7 | CryptoPunk #5822 | 5 |
| 11.8 | CryptoPunk #7523 | 6 |
| 10.5 | TPunk #3442 | 7 |
| 10.35 | CryptoPunk #4156 | 8 |
| 7.7 | CryptoPunk #5577 | 9 |
| 7.56 | CryptoPunk #7804 | 10 |
| 7.51 | CryptoPunk #3100 | 11 |
| 7.09 | Ringers #109 | 12 |
آموزش ساخت NFT
مسیر ساخت NFT چندان پیچیده و سخت نیست و تنها با داشتن یک کیف پول ارز دیجیتال و انتخاب یک بازار خرید و فروش NFT، می‌توانید یک توکن غیرمثلی بسازید. در واقع فروش ان اف تی است که کاری سخت محسوب می‌شود و باید حسابی برایش برنامه‌ریزی کنید. حالا برویم سراغ مراحل ساخت ان اف تی:
1– انتخاب بلاکچین
2– ساخت کیف پول
3– ارز دیجیتال بخرید
4 – NFT خود را مینت کنید
قیمت ان اف تی‌ها
ارزش‌گذاری NFTها هیچ قانون یا قاعده خاصی ندارد. با این حال مواردی هستند که ممکن است در قیمت آنها تاثیرگذار باشد.
آیا NFT قانونی است؟
بازار NFTها مثل دیگر بخش‌های موجود در فضای بلاکچین و ارزهای دیجیتال در ایران و سایر کشورهای جهان، از نظر حقوقی وضعیت مشخصی ندارد و هنوز قانون‌گذاری نشده است. با این حال، به‌طور کلی و از آنجایی که جرم‌انگاری در این حوزه انجام نشده است، می‌توان گفت ساخت، خرید، فروش و استفاده از NFTها غیرقانونی نیست، مگر اینکه از آن به‌عنوان ابزاری برای مقاصد مجرمانه مثل پول‌شویی استفاده شود.
آینده NFT چطور پیش‌بینی می‌شود؟
با توجه به پتانسیل‌های بسیار خوبی که NFT به جهان ارایه کرده، می‌توان جایگاه مهمی برای توکن‌های غیرمثلی در آینده متصور شد. بسیاری بر این باورند که در آینده‌ای نزدیک صنایع بیشتر و گسترده‌تری به استفاده از NFT روی می‌آورند و دامنه کاربرد آن را بسیار افزایش می‌دهند. کما اینکه همین حالا نیز استفاده از NFT در حوزه‌های مختلف مثل هنر، بازی، ورزش و کالاهای مجازی رواج پیدا کرده است.
البته این احتمال هم وجود دارد که همه چیز در ادامه به این خوبی‌ها پیش نرود. طبق گزارش مجموعه کوین گکو (CoinGecko) حجم معاملات توکن‌های غیرمثلی که در سال 2022 میلادی برابر با 26.3میلیارد دلار بود، در سال 2023 با کاهشی حدوداً 55درصدی به 11.8میلیارد دلار افت کرده است. این آمار نشان می‌دهد مثل گذشته تقاضا برای NFTها وجود ندارد.
حالا که فهمیدیم NFT چیست، می‌دانیم که این مجموعه‌های کلکسیونی دیجیتال به‌طورکلی مسیری جدید را برای فناوری بلاکچین هموار کرده‌اند. دیدیم که NFTها این توانایی را دارند که نه‌تنها در اکوسیستم بلاکچین، بلکه در اقتصاد نیز نقشی حیاتی ایفا کنند. همچنین، از آنجایی که موارد استفاده توکن بی‌همتا بسیار وسیع است، این احتمال وجود دارد که در آینده بسیاری از توسعه‌دهندگان به نوآوری‌های جدید و مهیج‌تری در این مسیر دست پیدا کنند. در سال‌های اخیر بیشتر تمرکز روی آثار هنری دیجیتال، مجموعه‌های کلکسیونی و همین‌طور آیتم‌های درون بازی‌های ویدیویی معطوف بوده است و هنوز کسی نمی‌داند که در آینده چه درهای جدیدی به روی این بخش گشوده می‌شود.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "NFT چیست؟" هستید؟ با کلیک بر روی تکنولوژی, کسب و کار ایرانی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "NFT چیست؟"، کلیک کنید.
