عدم ثبت چک صیادی

اگه یه چک صیادی دستتونه و می بینید که نه خودتون و نه طرف مقابل زحمت ثبتش رو نکشیدید، یا اصلاً نمیدونید باید ثبت بشه، باید بدونید که این چک دیگه اون قدرت سند تجاری رو نداره و مسیر وصولش حسابی فرق می کنه. این وضعیت نه تنها می تونه حسابی وقت و انرژی تون رو بگیره، بلکه مشکلات حقوقی و مالی جدی ای براتون ایجاد می کنه که دونستنشون از نون شب واجب تره.

چک صیادی، با اون برگه های بنفش رنگ و شناسه یکتایی که داره، اومده تا معاملات رو امن تر کنه و جلوی چک های برگشتی رو بگیره. اما اگه این چک ها طبق قانون جدید توی سامانه صیاد ثبت و تایید نشن، داستان یه جور دیگه میشه. خیلی ها فکر می کنن عدم ثبت چک صیادی جرمه، ولی واقعیت چیز دیگه ایه. با این حال، دردسرهای حقوقی و مالی خودش رو داره که کمتر از جرم نیست.

توی این مقاله می خوایم با هم قدم به قدم پیش بریم، اول از همه ببینیم اصلاً این چک صیادی چیه و چرا اینقدر ثبتش مهمه. بعد میریم سراغ عواقب و پیامدهای حقوقی عدم ثبت چک صیادی و اینکه چه بلایی سر چک ثبت نشده میاد. در ادامه، اگه خدایی نکرده با یه چک صیادی ثبت نشده روبرو شدید، دقیقاً بهتون میگیم چیکار کنید و چه راهکارهایی پیش رو دارید؛ از اقدام اولیه برای ثبت تا پیگیری قضایی. پس اگه می خواید بدون دردسر و با خیال راحت با چک صیادی کار کنید، با ما همراه باشید تا همه ابهامات رو برطرف کنیم.

چک صیادی چیست و چرا ثبتش اینقدر مهمه؟

یادتون میاد قدیم ها چقدر چک کشیدن راحت بود و چقدر هم دردسر داشت؟ چک های در وجه حامل، بدهی های سرگردان و پرونده های سنگین تو دادگاه ها. خب، چک صیادی اومد تا یه نقطه پایان بذاره به اون آشفتگی ها. اما قصه چک صیادی و اهمیت ثبتش چیه؟ بیاین با هم بررسی کنیم.

چک صیادی، همون بنفشه؟ آره، ولی قصه داره!

حتماً برگه های چک بنفش رنگ رو دیدید. بله، اون ها همون چک های صیادی هستن که از یه طرف با رنگ و قیافه شون خودشون رو از چک های قدیمی جدا کردن، از طرف دیگه یه شناسه یکتای ۱۶ رقمی دارن که مثل کد ملی آدم ها، فقط مخصوص خودشونه. این شناسه، حکم شناسنامه چک رو داره و باهاش میشه همه مراحل ثبت، تایید و انتقال رو توی سامانه صیاد پیگیری کرد.

هدف اصلی از این تغییر و تحول بزرگ تو قانون چک، بالا بردن امنیت معاملات مالی و مهم تر از همه، کم کردن آمار چک های برگشتی بود. می خواستن مردم با خیال راحت تری معامله کنن و اعتماد به چک دوباره برگرده. سیستم صیاد کاری کرد که هر چک، از لحظه صدور تا پاس شدن یا برگشت خوردن، کاملاً شفاف و قابل ردیابی باشه.

سامانه صیاد و فرایند ثبت، تایید و انتقال چک؛ یه چرخه کامل!

سامانه صیاد، مثل یه دفترخونه آنلاین برای چک هاست. اینجا دیگه نه تنها صادرکننده چک، بلکه دریافت کننده و حتی کسی که چک بهش منتقل میشه (ظهرنویس)، همه باید یه سری وظایف رو انجام بدن. خلاصه بگم، دیگه دوران این نیست که یه چک رو همین جوری از کسی بگیرید یا به کسی بدید!

اینجا نقش ها مشخصه:

• صادرکننده: کسی که چک رو می کشه، باید اطلاعات اصلی چک (مثل مبلغ، تاریخ، هویت دریافت کننده) رو توی سامانه صیاد ثبت کنه.
• دریافت کننده: کسی که چک رو می گیره، باید بعد از دریافت، اطلاعات چک رو توی سامانه استعلام کنه و اگه درست بود، تاییدش کنه. اگه هم قرار نیست خودش نقد کنه و می خواد به یکی دیگه بده، باید اول توی سامانه انتقال رو ثبت کنه.

این چرخه ثبت، تایید و انتقال تضمین می کنه که مالکیت چک همیشه مشخص باشه و هیچ کس نتونه از زیر بار مسئولیتش در بره.

ثبت کردن چک تو صیاد، یعنی بیمه کردن معامله!

حالا چرا ثبت چک صیادی توی سامانه اینقدر مهمه؟ راستش رو بخواین، این ثبت کردن همون چیزیه که به چک قدرت و اعتبار قانونی میده. بدون ثبت، چک صیادی فقط یه کاغذ معمولیه و نه بیشتر!

مزایای اصلی ثبت چک این هاست:

1. اجرای ثبتی راحت: اگه چک ثبت شده شما برگشت بخوره، می تونید بدون نیاز به دادگاه، از طریق اجرای ثبت خیلی سریع تر پولتون رو وصول کنید. این یعنی یک میانبر عالی برای رسیدن به حقتون.
2. شکایت کیفری: در مورد چک های ثبت شده و با شرایط خاص، امکان طرح شکایت کیفری علیه صادرکننده وجود داره که خب، اهرم فشار قوی تری محسوب میشه.
3. مسئولیت تضامنی: اگه چک ثبت شده باشه و چند نفر پشتش رو امضا کرده باشن (ظهرنویسی)، همه اونا به صورت تضامنی مسئول پرداخت مبلغ چک هستن. این یعنی اگر صادرکننده پول نداشت، می تونید از ظهرنویس ها هم مطالبه کنید.

خلاصه که ثبت چک، مثل یه سپر دفاعی برای معامله شماست و در صورت بروز مشکل، دستتون رو برای پیگیری بازتر می ذاره.

حالا اگه چک صیادی ثبت نشه، چه بلایی سرش میاد؟ (پیامدهای حقوقی عدم ثبت چک صیادی)

قبلاً گفتیم که ثبت چک صیادی چقدر مهمه. حالا بیایم ببینیم اگه این کار رو انجام ندیم، چه عواقبی در انتظارمونه. باور کنید یا نه، عدم ثبت چک صیادی می تونه حسابی شما رو به دردسر بندازه و یه چک قدرتمند رو به یه کاغذ بی خاصیت تبدیل کنه. آماده اید؟ بریم سراغ پیامدها!

چک ثبت نشده، از سند تجاری بودن میفته! یعنی چی؟

این اولین و شاید مهم ترین پیامد عدم ثبت چک صیادی باشه. می دونید، چک هایی که تو سامانه صیاد ثبت میشن، بر اساس قانون، یه سری امتیازات خاص دارن که بهشون میگیم امتیازات سند تجاری. این امتیازات شامل سرعت بالا تو پیگیری قضایی، امکان اجرای ثبتی و مسئولیت تضامنی همه امضاکنندگان میشه.

اما یه چک صیادی که ثبت نشده، متاسفانه از نظر قانون، دیگه چک محسوب نمیشه! باور کنید یا نه، قانون بهش می گه سند عادی. مثل یه قولنامه ساده یا یه رسید دستی. خب، این یعنی چی؟ یعنی دیگه نمی تونید از اون همه مزایا و سرعت عمل سند تجاری استفاده کنید. باید از همون راه طولانی و پرپیچ وخم اسناد عادی اقدام کنید که خب، حسابی زمان بر و خسته کننده ست.

برگشت زدن چک ثبت نشده؟ بانکا دست نگه میدارن!

حتماً شنیدید که میگن چک رو برگشت بزن. این کار برای چک های ثبت شده خیلی ساده ست: میری بانک، پول نیست، گواهی عدم پرداخت می گیری و می تونی باهاش پیگیری های بعدی رو انجام بدی. اما آیا چک ثبت نشده را می توان برگشت زد؟

متاسفانه، باید بگم خیر! قانون جدید صدور چک، به خصوص تبصره ۱ ماده ۲۱، آب پاکی رو ریخته روی دست همه. این قانون صراحتاً می گه: در صورتی که مالکیت آنها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آنها خودداری نمایند… یعنی چی؟ یعنی بانک ها اصلاً مجاز نیستن وجه یه چک ثبت نشده رو پرداخت کنن یا حتی گواهی عدم پرداخت صادر کنن! پس دنبال این نباشید که چک ثبت نشده رو مثل چک های قدیمی یا حتی چک های صیادی ثبت شده، برگشت بزنید. بانک اصلاً این کار رو برای شما انجام نمیده و عملاً برای این کار دستش بسته ست.

طبق تبصره ۱ ماده ۲۱ قانون جدید صدور چک، اگر مالکیت چک صیادی در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، بانک ها موظفند از پرداخت وجه آن خودداری کرده و گواهی عدم پرداخت نیز صادر نکنند. این یعنی برگشت زدن چک ثبت نشده به شیوه متداول، عملاً امکان پذیر نیست.

آیا عدم ثبت چک صیادی جرمه؟ نه بابا، ولی دردسر داره!

این یکی از سوالاتیه که خیلی ها می پرسن: آیا عدم ثبت چک صیادی جرم است؟ بذارید همین اول با یک جمله قاطع بهتون بگم: خیر، عدم ثبت چک صیادی، جرم نیست و مجازات کیفری نداره!

ممکنه با شنیدن این جمله نفس راحتی بکشید، ولی زوده! درسته که این کار جرم محسوب نمیشه و کسی به خاطرش زندان نمیره یا جریمه نقدی کیفری نمیشه، اما پیامدهای حقوقی و مالی جدی ای داره که می تونه حسابی زندگی آدم رو مختل کنه. قانون ما می گه فقط عملی جرمه که توی قانون صراحتاً بهش اشاره شده باشه و براش مجازات تعیین شده باشه (اصل قانونی بودن جرم و مجازات). در مورد عدم ثبت چک صیادی، چنین چیزی وجود نداره. پس از این بابت نگران نباشید که مجرم محسوب می شید، اما باید حواستون به دردسرهای حقوقی دیگه اش باشه.

دردسرهای دارنده چک ثبت نشده:

حالا که فهمیدیم چک ثبت نشده سند عادیه و بانک هم برای برگشت زدنش کاری نمی کنه، بریم سراغ این که چه بلایی سر دارنده چک ثبت نشده میاد:

1. روند طولانی و پیچیده وصول وجه: دیگه خبری از سرعت عمل اجرای ثبت یا اهرم فشار شکایت کیفری نیست. تنها راهی که براتون می مونه، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه توی دادگاه های عمومی یا شورای حل اختلافه. این روند می تونه ماه ها یا حتی سال ها طول بکشه و حسابی اعصابتون رو به هم بریزه.
2. عدم امکان اقامه دعوی علیه ظهرنویسان و ضامنین: توی چک های ثبت شده، همه امضاکننده ها (صادرکننده، ظهرنویس ها، ضامن ها) به صورت تضامنی مسئول پرداخت مبلغ چک هستن. اما توی چک ثبت نشده (که سند عادی محسوب میشه)، شما فقط می تونید از کسی که چک رو صادر کرده (مدیون اصلی) شکایت کنید. پس اگه پشت چک چند امضا هست و صادرکننده هم پول نداره، اون امضاهای دیگه به دردتون نمی خورن.
3. نیاز به تودیع خسارت احتمالی برای تامین خواسته: اگه می خواید توی همون مراحل اولیه دادگاه، مال یا حساب صادرکننده رو توقیف کنید تا نگران فرار دادن اموالش نباشید (که بهش میگن تامین خواسته)، برای چک ثبت شده نیازی به گذاشتن وثیقه نیست. اما برای یه سند عادی مثل چک ثبت نشده، باید یه مبلغی رو به عنوان خسارت احتمالی توی صندوق دادگستری بذارید تا دادگاه این دستور توقیف رو بده. این خودش یه هزینه اضافی و یه مانع دیگه برای شماست.

اعتبار تجاریت میره زیر سوال، ریسک معاملات بالا میره!

فکرشو بکنید، یه نفر به شما چک صیادی میده و شما متوجه میشید که ثبتش نکرده. خب، طبیعتاً اعتمادتون به اون آدم کم میشه. عدم ثبت چک صیادی نه تنها برای دارنده چک دردسر درست می کنه، بلکه اعتبار صادرکننده رو هم حسابی پایین میاره. کسی که چک میده و ثبتش نمی کنه، نشون میده یا از قانون بی خبره یا تعهدش کافی نیست. این مسئله می تونه باعث بشه که توی معاملات بعدی، کمتر کسی بهش اعتماد کنه و ریسک معاملات با اون فرد بالا بره.

راهکارهای عملی و گام به گام برای مواجهه با چک صیادی ثبت نشده

خب، تا اینجا فهمیدیم که عدم ثبت چک صیادی چه عواقب سنگینی داره. حالا سوال اینجاست: اگه با یه چک صیادی ثبت نشده روبرو شدیم، چیکار کنیم؟ نگران نباشید، هر مشکلی یه راه حلی داره. اینجا قدم به قدم بهتون میگیم که چطور با این قضیه برخورد کنید.

قبل از پذیرش چک صیادی: پیشگیری بهترین راهکار!

راستش رو بخواین، بهترین راه برای اینکه گرفتار دردسرهای عدم ثبت چک صیادی نشید، اینه که از همون اول جلوی مشکل رو بگیرید. «نابرده رنج، گنج میسر نمی شود» اینجا معنای دیگه ای داره، «ندیده رنج، گنج میسر می شود»!

1. همیشه استعلام بگیرید و تایید کنید: قبل از اینکه چک رو از کسی قبول کنید، لطفاً اطلاعاتش رو توی سامانه صیاد استعلام کنید. این کار رو میشه از طریق اپلیکیشن های موبایل بانک یا برنامه های پرداخت معتبر مثل آپ و ۷۲۴ انجام داد. مطمئن بشید که چک ثبت شده و اطلاعاتش با چیزی که روی برگه چک نوشته شده، کاملاً مطابقت داره.
2. اگه ثبت نشده بود، قبول نکنید! این یه توصیه اکیده. اگه بعد از استعلام دیدید که چک ثبت نشده یا هنوز تایید نشده، به هیچ عنوان اون چک رو به عنوان سند پرداخت قبول نکنید. از صادرکننده بخواهید که همین الان و جلوی چشم شما، چک رو توی سامانه ثبت کنه و شما همون لحظه تاییدش کنید. تا وقتی که این اتفاق نیفتاده، پولتون رو تحویل ندید یا معامله رو قطعی نکنید.

این قدم کوچیک، می تونه شما رو از یه دنیا دردسر بزرگ نجات بده. پس یادمون باشه: همیشه اول استعلام، بعد قبول!

پس از دریافت چک ثبت نشده (اقدامات مرحله ای):

حالا فرض کنیم که دیگه کار از کار گذشته و شما ناخواسته یه چک صیادی ثبت نشده رو قبول کردید. نگران نباشید، هنوز راه حل هایی وجود داره. اینجا دو مسیر اصلی رو بهتون میگیم:

الف) قدم اول و طلایی: از صادرکننده بخواه ثبتش کنه!

این بهترین و سریع ترین راه حله. اگه طرف مقابل، آدم منصفی باشه و خودش هم از قانون بی خبر بوده، با یه توضیح ساده، حتماً همکاری می کنه. با صادرکننده تماس بگیرید و ازش بخواهید که فوری چک رو توی سامانه صیاد ثبت کنه. خودتون هم باید بعد از ثبت، با مراجعه به اپلیکیشن های بانکی یا برنامه های پرداخت، چک رو تایید کنید. به محض اینکه این مراحل انجام شد، چک شما دیگه از وضعیت سند عادی خارج میشه و به سند تجاری تبدیل میشه و می تونید مثل بقیه چک های ثبت شده، اقدام کنید.

فقط حواستون باشه که بعضی وقت ها صادرکننده به دلایل مختلف (مثل نداشتن پول یا قصد فریب) از این کار طفره میره. اگه دیدید همکاری نمیکنه، باید بریم سراغ مسیر دوم.

ب) اگه همکاری نکرد: پای دادگاه میاد وسط (دعوای مطالبه وجه سند عادی)!

همونطور که گفتیم، اگه صادرکننده همکاری نکنه، چاره ای نیست جز اینکه از طریق دادگاه اقدام کنید. توی این حالت، چک شما یک سند عادی محسوب میشه و باید با همین عنوان برای نحوه وصول چک ثبت نشده اقدام کنید.

۱. شرایط و مراجع صالح:

• کجا باید شکایت کنم؟ باید برید سراغ دادگاه های حقوقی. اگه مبلغ چک کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشه، شورای حل اختلاف صلاحیت داره. اما اگه مبلغ بیشتر از ۲۰ میلیون تومان باشه، باید به دادگاه عمومی حقوقی مراجعه کنید.
• چک باید چه وضعیتی داشته باشه؟ حتماً باید از نوع چک صیادی باشه (همون بنفش رنگه) و مهم تر اینکه، توی سامانه صیاد ثبت نشده باشه.

۲. مراحل و نحوه پیگیری دعوا:

فرایند شکایت از چک ثبت نشده کمی طولانی تر از چک های معمولیه:

1. ثبت نام توی سامانه ثنا: اول از همه باید توی سامانه ثنا ثبت نام و احراز هویت کرده باشید تا ابلاغیه های دادگاه رو دریافت کنید. این کار رو می تونید آنلاین یا از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام بدید.
2. تنظیم دادخواست مطالبه وجه سند عادی: اینجا خیلی مهمه که اسم دعواتون رو بذارید مطالبه وجه سند عادی و نه مطالبه وجه چک. چون از نظر قانون، این سند دیگه چک نیست. وکیلتون یا کارشناسان حقوقی می تونن توی تنظیم یه دادخواست درست و حسابی کمکتون کنن.
3. ثبت دادخواست توی دفاتر خدمات قضایی الکترونیک: بعد از تنظیم دادخواست، باید مدارکتون رو جمع کنید و به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه و دادخواستتون رو ثبت کنید.
4. پیگیری روند پرونده: بعد از ثبت دادخواست، پرونده شما به یکی از شعب دادگاه یا شورای حل اختلاف ارجاع داده میشه. باید روند پرونده رو پیگیری کنید، توی جلسات رسیدگی حاضر بشید و دفاعیات لازم رو انجام بدید.
5. اجرای حکم: اگه دادگاه به نفع شما رای داد و حکم قطعی شد، می تونید از طریق واحد اجرای احکام دادگاه، برای وصول وجه چک اقدام کنید.

۳. مدارک لازم برای طرح دعوا (هیچی از قلم نیفته):

برای اینکه شکایت از چک ثبت نشده رو توی دادگاه مطرح کنید، این مدارک رو لازم دارید:

• اصل چک ثبت نشده: این مهم ترین مدرکه.
• مدارک هویتی خواهان: کارت ملی و شناسنامه خودتون (یا شناسه ملی و مدارک شرکت اگه حقوقی هستید).
• رسید ثبت نام ثنا: اگه دارید، همراهتون باشه. اگه هم ندارید، با کد ملیتون میشه ثبت نامتون رو احراز کرد.

۴. هزینه های شکایت و دادرسی (چقدر باید هزینه کنی؟):

پیگیری قضایی، مثل هر کار دیگه ای، هزینه های خودش رو داره. برای هزینه شکایت چک ثبت نشده باید این موارد رو در نظر بگیرید:

1. هزینه تعرفه دفاتر خدمات قضایی: این هزینه ها شامل ثبت دادخواست (حدود ۴۰ هزار تومان)، هزینه تایپ دادخواست و احیاناً ثبت نام ثنا میشه.
2. هزینه دادرسی: این هزینه بر اساس مبلغی که توی چک نوشته شده، محاسبه میشه. اگه مبلغ چک تا ۲۰ میلیون تومن باشه، ۲.۵ درصد مبلغ چک و اگه بیشتر از ۲۰ میلیون تومن باشه، ۳.۵ درصد مبلغ چک رو باید پرداخت کنید.

۵. نمونه متن دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده:

همونطور که قول دادیم، یک نمونه ساده از دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده رو براتون آماده کردیم. حتماً قبل از استفاده، این متن رو با یک وکیل مشورت کنید تا بر اساس شرایط خاص پرونده شما اصلاح بشه.

به نام خدا

ریاست محترم دادگاه حقوقی (یا شورای حل اختلاف) شعبه …

با سلام و احترام،

خواهان: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل] خوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل] خواسته: مطالبه مبلغ [مبلغ به عدد] ریال بابت وجه سند عادی (چک صیادی ثبت نشده) به انضمام کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و…).

دلایل و منضمات دادخواست:

1. اصل یک فقره چک صیادی به شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ چک] عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال.
2. کپی مصدق کارت ملی خواهان.
3. رسید ثبت نام سامانه ثنا.

شرح دادخواست:

با نهایت احترام به استحضار می رساند: اینجانب خواهان در تاریخ [تاریخ دریافت چک] یک فقره چک صیادی به شماره [شماره چک]، به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال، از خوانده محترم دریافت نموده ام. متاسفانه، به دلیل [علت عدم ثبت، مثلاً عدم آگاهی یا خودداری خوانده از ثبت]، چک مذکور در سامانه صیاد ثبت و تایید نگردیده و متعاقباً بانک محال علیه نیز از پرداخت وجه آن و صدور گواهی عدم پرداخت خودداری نمود.

نظر به اینکه این سند، با توجه به مقررات قانون جدید صدور چک، دیگر در حکم سند تجاری نبوده و به عنوان یک سند عادی محسوب می شود، و با در نظر گرفتن تعهد صادرکننده (خوانده) مبنی بر پرداخت وجه آن و امضای ذیل سند، و با توجه به اینکه علیرغم مراجعات مکرر، خوانده از پرداخت وجه مورد مطالبه خودداری نموده است، لذا صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال به عنوان اصل خواسته و همچنین کلیه خسارات دادرسی تا یوم الادا، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام فراوان
نام و امضای خواهان

مقایسه جامع چک صیادی ثبت شده و ثبت نشده (جدول مقایسه ای)

تا اینجا حسابی در مورد چک صیادی و تفاوت های ثبت شده و ثبت نشده اش صحبت کردیم. حالا بیاین یه جمع بندی کامل داشته باشیم و تفاوت های این دو نوع چک رو توی یه جدول کنار هم بذاریم تا بهتر متوجه بشید با هر کدوم چطور باید برخورد کرد. این جدول بهتون کمک می کنه تصویر شفاف تری از وضعیت هر کدوم داشته باشید.

پارامتر مقایسه	چک صیادی ثبت شده در سامانه	چک صیادی ثبت نشده در سامانه
ماهیت حقوقی	سند تجاری	سند عادی (فقط یک نوشته بدهکاری)
امکان برگشت زدن از طریق بانک	بله، با صدور گواهی عدم پرداخت	خیر، بانک از پرداخت وجه و صدور گواهی عدم پرداخت خودداری می کند.
قابلیت شکایت کیفری	بله، در صورت احراز شرایط قانونی (با رعایت مواعد)	خیر، به هیچ عنوان امکان شکایت کیفری وجود ندارد.
امکان اجرای ثبتی	بله، از طریق اداره اجرای ثبت (سریع تر و بدون نیاز به دادگاه)	خیر، امکان اجرای ثبتی وجود ندارد.
مسئولیت ظهرنویسان و ضامنین	تضامنی (همه مسئول پرداخت وجه چک هستند)	عدم مسئولیت (فقط صادرکننده مسئول است)
سرعت و پیچیدگی روند وصول	سریع و دارای مراحل مشخص (اجرای ثبت یا دادگاه)	طولانی و پیچیده (تنها از طریق طرح دعوای حقوقی در دادگاه)
نیاز به تودیع خسارت احتمالی برای تامین خواسته	خیر (در بیشتر موارد)	بله، برای تامین خواسته باید خسارت احتمالی تودیع شود.

این جدول به وضوح نشون میده که تفاوت بین این دو نوع چک، مثل تفاوت شب و روزه! پس برای معاملات مالیتون، حتماً حواستون به ثبت چک های صیادی باشه.

نتیجه گیری

همونطور که توی این مقاله با هم دیدیم و قدم به قدم بررسی کردیم، عدم ثبت چک صیادی شوخی بردار نیست و می تونه کلی دردسر حقوقی و مالی برای هر دو طرف معامله ایجاد کنه. دیگه دوره چک های قدیمی و راحت گیری گذشته و قانون جدید، قواعد بازی رو حسابی عوض کرده.

یادتون باشه که ثبت نکردن چک صیادی، با اینکه جرم نیست و کسی به خاطرش به زندان نمیره، اما چک شما رو از یک سند تجاری قدرتمند به یک سند عادی بی رمق تبدیل می کنه. این یعنی نه می تونید چک رو مثل قبل برگشت بزنید، نه می تونید روی اجرای ثبتی سریع حساب کنید و نه می تونید از مسئولیت تضامنی ظهرنویس ها و ضامن ها استفاده کنید. تنها راه چاره ای که براتون می مونه، پیگیری از طریق دادگاه های حقوقیه که هم زمان بره و هم هزینه های خاص خودش رو داره.

پس، بهترین و هوشمندانه ترین کار اینه که همیشه قبل از قبول هر چک صیادی، از ثبت بودنش توی سامانه صیاد مطمئن بشید و اون رو تایید کنید. این کار ساده، مثل یه بیمه محکمه برای معاملات شما عمل می کنه و شما رو از گرفتار شدن توی پیچ و خم های قانونی و مالی نجات میده. با آگاهی و دقت عمل، می تونید از مزایای قانون جدید چک نهایت استفاده رو ببرید و با خیال راحت تری معامله کنید.

سوالات متداول

آیا عدم ثبت چک صیادی واقعا جرم نیست؟

خیر، بر اساس قوانین موجود در حال حاضر، عدم ثبت چک صیادی در سامانه صیاد، به عنوان یک عمل مجرمانه تلقی نمی شود و هیچ مجازات کیفری برای آن در نظر گرفته نشده است. اما این موضوع به معنای بی اهمیت بودن آن نیست، چرا که پیامدهای حقوقی و مدنی جدی ای به دنبال دارد.

اگر صادرکننده چک را ثبت نکند و من تایید نکنم، چه اتفاقی می افتد؟

اگر صادرکننده چک را در سامانه صیاد ثبت نکند و شما هم به عنوان دریافت کننده آن را تایید نکنید، این برگه دیگر فاقد اعتبار به عنوان چک خواهد بود و صرفاً یک سند عادی محسوب می شود. در این صورت، شما نمی توانید از مزایای قانونی چک (مانند امکان برگشت زدن بانکی یا شکایت کیفری) بهره مند شوید و برای وصول وجه آن باید از طریق طرح دعوای حقوقی در دادگاه اقدام کنید.

مهلت قانونی برای شکایت از چک ثبت نشده چقدر است؟

از آنجا که چک ثبت نشده به عنوان یک سند عادی تلقی می شود و نه یک سند تجاری، مشمول مهلت های خاصی که برای شکایت کیفری یا اجرای ثبتی چک های ثبت شده وجود دارد، نیست. بنابراین، مهلت قانونی برای شکایت از چک ثبت نشده (به عنوان سند عادی) بر اساس قوانین مدنی، تا ۱۰ سال از تاریخ سررسید چک است، اما توصیه می شود هر چه زودتر اقدام کنید.

می توانم چک ثبت نشده را به شخص دیگری انتقال دهم؟

خیر. یکی از اصلی ترین ویژگی های چک صیادی، امکان انتقال آن در سامانه است. اگر چک در سامانه ثبت نشده باشد، اصولاً امکان انتقال رسمی و قانونی آن به شخص دیگر وجود ندارد و اگر هم به صورت دستی منتقل شود، شخص ثالث نیز با همان مشکلات سند عادی بودن مواجه خواهد شد. توصیه می شود از انتقال چک ثبت نشده خودداری کنید.

چه اپلیکیشن هایی برای ثبت و استعلام چک صیادی مورد تایید هستند؟

اکثر اپلیکیشن های موبایل بانک ها (مانند اپلیکیشن بانک ملی، ملت، صادرات و …) و همچنین برخی اپلیکیشن های پرداخت معتبر مثل آپ و ۷۲۴ امکان ثبت، تایید و استعلام چک صیادی را فراهم می کنند. برای اطمینان بیشتر، همیشه از اپلیکیشن های رسمی بانکی یا اپلیکیشن هایی که مورد تایید بانک مرکزی هستند، استفاده کنید.

آیا برای چک ثبت نشده هم می توان ممنوع الخروجی گرفت؟

امکان صدور حکم ممنوع الخروجی معمولاً در مراحل اجرای احکام قطعی دادگاه ها و در صورتی که مدیون از پرداخت بدهی خودداری کند، وجود دارد. از آنجا که نحوه وصول چک ثبت نشده از طریق دعوای حقوقی و اخذ حکم قضایی است، پس از قطعی شدن حکم دادگاه و در صورت عدم پرداخت بدهی، می توان برای ممنوع الخروجی صادرکننده چک اقدام کرد. اما این امکان به صورت مستقیم و سریع (مانند چک های ثبت شده که قابلیت اجرایی دارند) وجود ندارد و مستلزم طی مراحل قانونی دادگاه است.

اگر چک صیادی ثبت نشده بود و تاریخش گذشته بود، چیکار کنم؟

اگر تاریخ سررسید چک ثبت نشده گذشته باشد، بهترین راه این است که با صادرکننده تماس بگیرید و از او بخواهید که چکی جدید و ثبت شده برای شما صادر کند. در غیر این صورت، تنها راه پیش روی شما، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه به عنوان سند عادی در دادگاه است.

قانون عدم ثبت چک صیادی چیست؟

قانون صراحتاً برای عدم ثبت چک صیادی مجازات کیفری در نظر نگرفته است. اما طبق تبصره ۱ ماده ۲۱ قانون جدید صدور چک، چک هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده باشند، مشمول مقررات این قانون نبوده و بانک ها موظفند از پرداخت وجه آنها خودداری کنند. این به این معنی است که چک ثبت نشده، از حالت سند تجاری خارج شده و فقط به عنوان سند عادی قابل پیگیری حقوقی است.