طشت گذاری؛ آیینی به قدمت کربلا و عاشورا

به گزارش برای شما، برای شما نوشت: این روزها کوچه و بازارهای شهر رخت سیاه به تن کرده و برای استقبال از محرم حسینی سیاهپوش شده است و آئین‌های سیاهپوشان و طشت گذاری در مناطق مختلف استان برپا شده است.

راه اندازی تکیه‌های عزاداری، افراشتن علم‌های سیاه و پرچم‌های عزاداری، نصب پارچه نوشته‌هایی در گرامیداشت محرم، غبارروبی مساجد و تکایای مذهبی از جمله رسومی است که ماه محرم در مازندران برپا می‌شود.

همچنین دلنوشته‌های خودروها نیز رنگ حسینی و محرم گرفته و نام مبارک یا عزیز زهرا (س) یا حسین شهید، یا مظلوم، سقای دشت کربلا و … را می‌توان بر روی خودروها مشاهده کرد.

تهیه اقلام مورد نیاز برای محرم و آماده سازی مساجد و اماکن مذهبی برای آئین‌های عزاداری و آماده شدن گروه‌های تعزیه برای نمایش دادن گوشه‌ای از وقایع عاشورا از دیگر مراسم‌هایی است که همزمان با ماه محرم در مناطق مختلف کشور از جمله مازندران جریان دارد.

حسین رضایی از ذاکران و ستایشگران اهل بیت (ع) در خصوص مراسم طشت‌گذاری که در مساجد این شهرستان برگزار می‌شود، اظهار داشت: آذری‌های ایران و آذربایجان از سه روز مانده به محرم آئین طشت‌گذاری را شروع می‌کنند.

رواج آئین طشت گذاری در محرم

وی در گفتگو با خبرنگار برای شما با اشاره به تاریخ رواج این مراسم در شروع ماه محرم تصریح کرد: زمانی که امام حسین (ع) مکه را به سمت کربلا ترک کرد در مسیر راه به منطقه‌ای با نام زباله، آنجا سپاه حر بن یزید ریاحی جلوی سپاه امام را می‌گیرند تا وارد کربلا نشود که سپاه در آن منطقه متوقف می‌شود.

وی تصریح کرد: سپاه امام حسین (ع) طشت‌هایی با خود به همراه داشتند که به زمین گذاشته و پر از آب می‌کنند تا خود و اسب‌ها سیراب شوند در این بین امام به برادر خود ابولفضل (ع) می‌گوید که به حر بن یزید بگوید می‌توانند از این آب برای رفع تشنگی استفاده کنند.

طشت گذاری رسمی‌ترین مراسم استقبال از محرم آذری زبان‌ها است که به مناسبت محرم در مناطق آذری نشین استان مازندران از جمله قائمشهر اجرا می‌شود. در این آئین، آذری زبان‌ها نیز مراتب اخلاص و صفای خود را به آن مظلوم کربلا با احترام نهادن به یکی از نمادهای واقعی و مهم کربلا یعنی همان مقوله آب و سقایت و آبرسانی و ظروف آن که همان طشت است، نشان می‌دهند.

در این مراسم که با حضور ریش سفیدان و رؤسای امنای همه مساجد آذری و هیئت‌های عزاداری برگزار می‌شود، طشت را از مکانی که قبلاً در نظر گرفته شده پس از شستن و تزئین با پارچه‌های سبز با کمک جوانان و در میان ازدحام جمعیت به دوش گرفته تا بر روی سکوی خاصی که قبلاً تهیه شده است قرار دهند، سپس عزاداران حسینی با کوزه‌های آب و دیگر وسایل در میان جمعیت حضور می‌یابند.

آب‌های داخل ظرف را درون طشت‌ها خالی می‌کنند و معمولاً عزاداران علاوه بر اینکه جهت رفع تشنگی در طول ایام عزاداری از آب‌ها می‌نوشند، به شفا بخش بودن این آب نیز اعتقاد ویژه داشته و آن را به عنوان تبرک به خانه‌های خود می‌برند تا بیمارانشان هم از آن آب بنوشند.

جعفر احمدی کارشناس حوزه آئین‌های بومی و عاشورایی در مازندران با بیان اینکه یکی از آئین‌های شروع ماه محرم در ترک زبانان، آئین طشت گذاری است که در بیشتر استان‌ها آذری‌های مقیم هر شهر و استانی این سنت عزاداری را اجرا می‌کنند، افزود: آئین طشت گذاری که قدمت ۶۰۰ ساله دارد در تکیه پیر علم بابل توسط آذری زبانان برگزار شد.

آئینی برای همدردی با خاندان سیدالشهدا

وی در گفتگو با خبرنگار برای شما اظهار کرد: این آئین با اعتقادات ترک زبانان آمیخته شده است و برجسته کردن این سنت برای آذری‌ها در ابراز همدردی با خاندان سید الشهدا مهم است.

وی تصریح کرد: این مراسم شریف و نمادین یعنی طشت گذاری، قدمتی بیش از چهار صد سال در ایران دارد که هر ساله با شکوهی هرچه بیشتر در بسیاری از شهرهای آذری و دیگر شهرهای کشور همچون تهران و استان‌هایی مانند استان مازندران به وِیژه در شهرستان قائم شهر که دارای مساجد نُه گانه آذری است، برپا می‌گردد.

مراسم طشت گذاری، از ریشه دارترین آئین‌های ماه محرم است که در روزهای پایان ماه ذی الحجه برگزار می‌شود که در آن بعد از قرار گرفتن طشت‌ها در سکوهای مخصوص و در میان حزن و اندوه حاضران، دعای مخصوص خوانده می‌شود و از آب طشت به عنوان تبرک، اکثریت حاضران و عزاداران استفاده می‌کنند و عاشقان حسینی با اهدای نذورات و طلب حاجات از اهل بیت (ع)، عشق و ارادت خود را به امام حسین (ع) و یارانش ابراز می‌دارند.

عزاداران با اشعار تلفیقی فارسی، ترکی و عربی مداحی و نوحه سرایی کرده و به یاد مظلومیت امام حسین (ع) و یارانش در صحرای کربلا و فداکاری‌ها و رشادت‌های حضرت ابوالفضل العباس به سینه زنی و زنجیر زنی می‌پردازند و با برگزاری این آئین سنتی و مذهبی به پیشواز دهه محرم می‌روند.

بر اساس شواهد تاریخی مراسم طشت‌گذاری قدمتی بیش از چهار صد سال دارد و در مناطق آذری نشین استان از جمله بابل، قائمشهر، ساری و شهرهای غرب مازندران اجرا می‌شود.

اعتقاد مازنی‌ها به ماه محرم تا به آنجاست که از شستن علم‌های تکایا و نوشیدن آن آب به نیت شفای بیماران و سلامتی بهره می‌گیرند و رسم‌های مختلفی ایام عزای حسینی در استان برپا می‌شود.