خلاصه کتاب چکمه های یک پاشای بازنشسته ( نویسنده عزیز نسین )

«چکمه های یک پاشای بازنشسته» اثری بی نظیر از عزیز نسین، نویسنده طناز و تیزبین ترکیه ای، که با ترجمه روان صمد بهرنگی، نبردی نمادین بین سنت های قدیمی و واقعیت های مدرن را به شکلی کمدی و عمیق روایت می کند. این داستان کوتاه، تصویری آینه وار از جامعه ای است که در چنگال گذشته گرفتار شده و نمی خواهد چشمش را به روی تغییرات باز کند. حالا بریم ببینیم این پاشا چه ماجرایی با چکمه هاش داره و چرا اینقدر حرفش به دلمون می شینه.

درگاه ورود به دنیای طنز و تفکر عزیز نسین

حتماً شما هم دیده اید کسانی را که یک جورهایی به گذشته چسبیده اند و دلشان نمی آید از وسایل یا عادت های قدیمی شان دل بکنند؛ حتی اگر آن وسایل دیگر هیچ به کارشان نیاید. راستش را بخواهید، این ماجرا فقط داستان یک نفر نیست، گاهی کل یک جامعه، گرفتار همین اصرار بی منطق بر گذشته می شود. «عزیز نسین»، نویسنده ی کاربلد و طنزپرداز چیره دست ترک، دقیقاً روی همین موضوع دست گذاشته است. او استادی است که با طنز تیز و گزنده اش، تلخی های جامعه را جلوی چشممان می گذارد، اما کاری می کند که از خنده روده بر شویم و بعدش، عمیقاً به فکر فرو برویم.

یکی از آثار شاهکارش که بین ایرانی ها هم کلی طرفدار دارد، داستان کوتاه «چکمه های یک پاشای بازنشسته» است. این داستان، که با قلم سحرآمیز «صمد بهرنگی» به فارسی ترجمه شده، نه تنها یک قصه خنده دار است، بلکه یک تمثیل عمیق اجتماعی و فلسفی به حساب می آید. شاید بپرسید چرا «چکمه ها» هنوز هم بعد از این همه سال، اینقدر مهم و قابل تأمل است؟ خب، چون حرف دل خیلیا رو می زنه، حرف درگیری های ذهنی جوامعی که گیر افتادند بین گذشته و آینده.

داستان چکمه های یک پاشای بازنشسته، از آن دست قصه هایی است که با اینکه کوتاه است، اما آنقدر لایه لایه و پرمفهوم است که بعد از خواندنش، ساعت ها شما را به فکر وامی دارد. در این مقاله، قرار است همراه هم به دل این داستان بزنیم. اول یک خلاصه کامل و جذاب از ماجرای پاشا و چکمه هایش را می خوانیم، بعد می رویم سراغ تحلیل های عمیق تر و می بینیم که هر تکه از این داستان، چه پیامی برای ما دارد. از نمادها و شخصیت ها گرفته تا سبک بی نظیر خود نسین، همه را با هم بررسی می کنیم تا «چکمه های یک پاشای بازنشسته»، تمام و کمال برایتان روشن شود.

خلاصه کامل داستان: حکایت پاشا و چکمه هایش

«چکمه های یک پاشای بازنشسته»، داستان یک پیرمرد عالی رتبه است که حالا بازنشسته شده و دیگر آن قدرت و شکوه گذشته را ندارد. داستان با نگرانی و سماجت عجیب پاشا برای پیدا کردن یک جفت چکمه قدیمی و از کارافتاده شروع می شود. فکرش را بکنید، یک خانه پر از آدم، از خدمتکار و نوکر گرفته تا آجودان و مباشر، همه بسیج شده اند تا این چکمه ها را پیدا کنند.

پاشا و چکمه های از یاد رفته: آغاز یک تکاپوی عجیب

پاشای قصه ما، یک آدم کهنه پرست به تمام معناست. نه اینکه فقط وسایل قدیمی را دوست داشته باشد، بلکه اصرار عجیبی دارد که حتماً از همان ها استفاده کند. داستان از جایی شروع می شود که پاشا، یک روز صبح از خواب بیدار می شود و ناگهان هوس می کند چکمه های قدیمی اش را بپوشد. این چکمه ها، مدت هاست که گوشه انباری خاک می خورند و مشخص نیست اصلاً چرا پاشا در این سن و سال و با این وضعیت جسمی، ناگهان یاد آن ها افتاده است. اما اصرار او آنقدر زیاد است که چاره ای جز پیدا کردنشان نیست.

همین جاست که طنز داستان گل می کند. پاشا با آن هیکل بزرگ و متورمش، مدام غر می زند و دستور می دهد. خدم و حشم هم، هاج و واج به او نگاه می کنند. بعضی ها با این اصرار پاشا موافقند و معتقدند که پاشا حق دارد از وسایل گذشته اش استفاده کند، چون به قول خودشان، «هر چه قدیمیه، خوبه». اما عده ای دیگر، که انگار کمی عقلشان بیشتر کار می کند، می فهمند که این جست وجو چقدر بیهوده و مضحک است.

هیاهوی بی حاصل برای پوشیدن چکمه های تنگ

بعد از کلی جست وجو و زیر و رو کردن خانه، بالاخره چکمه ها پیدا می شوند. اما مشکل تازه شروع می شود! این چکمه ها، سال هاست که استفاده نشده اند، چرمشان خشک و سفت شده و از همه مهم تر، پای پاشا دیگر آن پای سابق نیست. یا چکمه ها آب رفته اند، یا پای پاشا چاق تر شده، هر چه هست، چکمه ها به پای او نمی روند.

اینجاست که عزیز نسین، صحنه هایی خلق می کند که از شدت کمدی موقعیت، آدم را از خنده روده بر می کند. فکرش را بکنید: پاشا روی صندلی نشسته، هفت هشت نفر از خدمه و نوکر و آجودان، دورش جمع شده اند. یکی چکمه را می کشد، یکی پای پاشا را هل می دهد، یکی از پشت هل می دهد، یکی از جلو فشار می آورد. همه دارند عرق می ریزند و زور می زنند تا بلکه بتوانند پای پاشای متورم را وارد چکمه های تنگ و کهنه کنند.

پاشا فریاد می زند: «دِ بجنب، بسم الله! نشد بابا. منو دیگه چرا هل می دین؟ چکمه ها رو هل بدین طرف من… یه کم دیگه… ها، ماشاءالله! یاالله، همه با هم! هو…پ! یه دفعه ی دیگه غیرت کنین. هو…پ! یه کم تو رفت.»

این صحنه های کمدی، در عین حال، یک طنز تلخ و گزنده هم دارد. تلاش بی حاصل و مسخره ای برای انجام کاری که از ابتدا مشخص است شدنی نیست. همه دارند انرژی و زمانشان را هدر می دهند برای خواسته ی عجیب یک نفر که از واقعیت بریده است.

طنز تلخ موقعیت: دیالوگ های بامزه و بی معنی

در خلال این تقلاهای بی حاصل، دیالوگ هایی بین پاشا و خدمه اش رد و بدل می شود که اوج هنر عزیز نسین را نشان می دهد. پاشا مدام از روزگار قدیم حرف می زند که «آن زمان ها چکمه آسان به پا می رفت» و از «خراب شدن زمونه» می نالد. خدمه هم، بعضی با او همراهی می کنند و حرف های بی پایه او را تأیید می کنند، و بعضی دیگر با زیرکی و تمسخر پنهان، سعی می کنند به او بفهمانند که این کار شدنی نیست. اما پاشا، با تمام غرورش، گوشش به این حرف ها بدهکار نیست. او در دنیای گذشته خودش غرق شده و نمی خواهد از آن بیرون بیاید. این گفتگوها به خوبی نشان می دهد که چقدر بین دیدگاه های پاشا و واقعیت های اطرافش فاصله افتاده است.

سرنوشت نهایی پاشا و چکمه هایش

داستان به اوج خود می رسد. پاشا دیگر از شدت فشار و تعریق از حال می رود. با تمام زور و تلاشی که کردند، چکمه ها به پا نمی روند. پایان داستان تلخ و گزنده است: پاشا بالاخره می فهمد که این چکمه ها دیگر به پای او نمی روند و دوران استفاده از آن ها به سر آمده است. اما این پذیرش، نه از سر آگاهی و منطق، بلکه از سر ناتوانی جسمی و خستگی مفرط است. چکمه ها همچنان کهنه و تنگ باقی می مانند و پاشا هم با خاطرات گذشته اش دست و پنجه نرم می کند. این پایان، مهر تأییدی است بر بیهودگی تلاش برای چسبیدن به گذشته ای که دیگر وجود ندارد.

تحلیل و بررسی عمیق مفاهیم اصلی: چکمه هایی به وسعت یک جامعه

همان طور که گفتیم، داستان «چکمه های یک پاشای بازنشسته» فقط یک قصه ساده نیست. عزیز نسین، با هنرمندی تمام، مفاهیم عمیق و مهمی را در قالب همین حکایت طنزآمیز بیان کرده است. حالا بیایید کمی عمیق تر شویم و ببینیم این چکمه ها و پاشا، دقیقاً نماد چه چیزهایی هستند و چه پیام هایی برای ما دارند.

سنت و مدرنیته: نبرد ابدی چکمه های کهنه و واقعیت امروز

یکی از اصلی ترین مفاهیمی که در این داستان موج می زند، تقابل شدید بین سنت و مدرنیته است.

• «چکمه» در این داستان، نمادی بسیار قدرتمند از سنت های کهنه، باورهای منسوخ، آداب و رسومی که دیگر کارایی ندارند و به طور کلی، گذشته ای است که زمانش سپری شده. این چکمه ها زمانی به کار می آمدند، اما حالا فقط یادگاری هستند که نمی توانند در دنیای امروز جایگاهی داشته باشند.
• «پاشا» هم نماد طبقه ای از جامعه است که سرسختانه به گذشته چسبیده اند. این افراد توانایی یا اراده ی لازم برای انطباق با تغییرات را ندارند و دلشان می خواهد همه چیز همانطور بماند که در دوران اقتدار و جوانی شان بود. آن ها حاضر نیستند بپذیرند که دنیا عوض شده است.

تنگ بودن چکمه ها و نرفتن آن ها به پای پاشا، به زیبایی مقاومت سرسختانه واقعیت مدرن را در برابر اصرار به سنت گرایی بی حاصل نشان می دهد. واقعیت این است که دنیا به جلو می رود، و اگر کسی بخواهد با همان ابزار و تفکرات قدیمی در آن حرکت کند، به مشکل برمی خورد.

بیهوده بودن تلاش ها برای پوشاندن چکمه ها، نشانگر اتلاف منابع است. زمان، انرژی، نیروی انسانی و حتی آرامش افراد، همه و همه صرف حفظ چیزی می شود که دیگر مفید نیست و فقط دردسر و رنج به همراه دارد. این بخش از داستان به خوبی نشان می دهد که چسبیدن به گذشته چه هزینه هایی می تواند برای یک فرد یا حتی یک جامعه به بار بیاورد.

بحران هویت: وقتی چکمه ها آینه ی هستی می شوند

علاوه بر سنت و مدرنیته، عزیز نسین به «بحران هویت» هم اشاره می کند. پاشا بعد از بازنشستگی، قدرت و جایگاه گذشته اش را از دست داده است. تلاش او برای یافتن و پوشیدن چکمه ها، در واقع تلاشی است برای بازگرداندن هویت از دست رفته ی خود. او هویتش را در گرو آن چکمه ها، در گرو آن جایگاه و شکوه گذشته می بیند. از بین رفتن ارزش های قدیمی، برای او به معنی بی هویتی است. این وضعیت، در بسیاری از جوامع در حال گذار دیده می شود؛ جایی که مردم بین حفظ هویت سنتی و پذیرش هویت جدید سرگردانند.

طنز اجتماعی و سیاسی: خندیدن به درد جامعه

عزیز نسین یک طنزپرداز صرف نیست، او یک منتقد اجتماعی و سیاسی است. او با طنز گزنده اش، جامعه ای را نقد می کند که به جای پیشرفت و نگاه به آینده، درگیر گذشته گرایی، تعصبات بی جا و خرافات است. این داستان، انتقادی است به:

• حاکمان یا افراد پرمدعا: کسانی که از واقعیت های جامعه خود غافلند و با اصرار بر ایده های منسوخ، مردم را به زحمت می اندازند.
• بلاهت و خرافه پرستی: اصرار پاشا بر پوشیدن چکمه هایی که به او نمی روند، اوج بلاهت و نادانی را به تصویر می کشد. این بلاهت، در مقیاس بزرگتر، می تواند یک جامعه را به سمت عقب ماندگی سوق دهد.

نسین با این داستان به ما می گوید که گاهی آنقدر درگیر چیزهای بی اهمیت و بی فایده می شویم که فرصت دیدن و حل کردن مشکلات اصلی را از دست می دهیم.

تمثیل و استعاره: چکمه ای با هزار معنی

قدرت این داستان کوتاه در تمثیلی بودن آن است. «چکمه» فراتر از یک لباس قدیمی، تمثیلی از:

• جوامع در حال گذار: به ویژه جوامع خاورمیانه که بین سنت و مدرنیته گیر کرده اند و نمی دانند چگونه از گذشته دل بکنند.
• تغییر ناپذیری: چکمه هایی که سفت و تنگ شده اند و تغییر نمی کنند، نماد ذهنیت هایی هستند که حاضر به تغییر نیستند.
• تحمیل گذشته: تلاش پاشا برای پوشاندن چکمه ها، نمادی از تحمیل ایده ها و سبک زندگی گذشته به نسل جدید است.

به نظرتان عجیب نیست که یک داستان کوتاه درباره یک جفت چکمه، این همه حرف برای گفتن داشته باشد؟ این هنر عزیز نسین است که یک شیء ساده را به نمادی از یک کشمکش بزرگ تر و جهانی تبدیل می کند.

شخصیت پردازی: پاشای نمادین و اطرافیان او

شخصیت پردازی در داستان های عزیز نسین، همیشه یک پایه ی طنز و نقد اجتماعی دارد. در «چکمه های یک پاشای بازنشسته» هم همین طور است. شخصیت ها، هر کدام نماینده ی گروهی از افراد در جامعه هستند و رفتارهایشان، بازتابی از معضلات اجتماعی است.

پاشای بازنشسته: نماد مقاومت در برابر تغییر

پاشای داستان، شخصیت اصلی و البته نمادین است. او یک پیرمرد عالی رتبه و بازنشسته است که روزگاری قدرت و برو و بیایی داشته. حالا که آن روزها گذشته، پاشا به نوعی دچار «نوستالژی» شده است. او با تمام وجود به گذشته اش چسبیده و نمی تواند قبول کند که دورانش به سر آمده و دیگر آن چکمه های قدرت به پایش نمی روند.

تحلیل روانشناختی شخصیت پاشا نشان می دهد که او ترکیبی از غرور، نوستالژی، عدم انعطاف پذیری و بلاهت پنهان است. غرورش اجازه نمی دهد واقعیت را بپذیرد. نوستالژی، او را در خاطرات گذشته غرق کرده. عدم انعطاف پذیری باعث شده تا از تغییرات بترسد و در برابرشان مقاومت کند. و بلاهت پنهان او، در اصرارش برای انجام کاری محال نمود پیدا می کند. پاشا، نمادی از هر فرد یا طبقه ای است که حاضر نیست دست از گذشته بکشد، حتی اگر آن گذشته دیگر سودی نداشته باشد و فقط باعث رنج و اتلاف وقت شود. این شخصیت، با وجود کمدی بودنش، حس همدردی و تأثر را هم در خواننده برمی انگیزد، چون همه ما در زندگی مان گاهی به این نقطه می رسیم که باید چیزی را رها کنیم، اما نمی توانیم.

اطرافیان پاشا: جامعه ای درگیر خواسته های نامعقول

خدمه و اطرافیان پاشا هم نقش مهمی در کامل کردن تصویر جامعه دارند. آن ها بازتاب دهنده ی جامعه ای هستند که درگیر خواسته های نامعقول رهبران یا سنت گرایانش شده است.

در این میان، ما شاهد انواع واکنش ها هستیم:

• همراهی کنندگان بی چون و چرا: بعضی از خدمه، بدون هیچ چون و چرایی، از پاشا اطاعت می کنند. آن ها یا از او می ترسند، یا به هر دلیلی چشم بسته او را تأیید می کنند. این ها نماد توده ی مردم یا افرادی هستند که بدون فکر، از دستورات پیروی می کنند، حتی اگر غیرمنطقی باشد.
• مخالفان منطقی: عده ای دیگر، با وجود اینکه به ظاهر فرمان بردارند، اما در خفا یا با کنایه، به بیهوده بودن این کار اشاره می کنند. این ها آن بخش از جامعه هستند که واقعیت را درک می کنند، اما شاید قدرت یا شجاعت کافی برای مخالفت آشکار را ندارند.
• تمسخر پنهان: گاهی هم لحن دیالوگ ها یا حرکات خدمتکاران، یک تمسخر پنهان را نشان می دهد؛ طنزی که از ناچاری و استیصال ناشی می شود.

این گروه از شخصیت ها، باعث می شوند داستان «چکمه های یک پاشای بازنشسته» فقط درباره یک پاشا نباشد، بلکه تصویری کوچک از یک جامعه کامل باشد که در آن افراد مختلف با دیدگاه های گوناگون، مجبورند در یک بازی بی معنی شرکت کنند.

سبک نگارش عزیز نسین: جادوی قلم طناز

حالا که با داستان و مفاهیمش آشنا شدیم، بیایید کمی هم درباره خود عزیز نسین و قلم جادویی اش حرف بزنیم. سبک نگارش او، همان چیزی است که داستان هایش را اینقدر خاص و ماندگار کرده. در «چکمه های یک پاشای بازنشسته» هم تمام ویژگی های شاخص قلم نسین را می توانیم ببینیم.

ایجاز و قدرت بیان در داستانی کوتاه

یکی از ویژگی های بارز آثار عزیز نسین، به ویژه داستان های کوتاهش، «ایجاز» یا همان فشردگی و اختصار است. او استاد این است که با حداقل کلمات، حداکثر مفهوم را برساند. «چکمه های یک پاشای بازنشسته» یک داستان نسبتاً کوتاه است، اما همانطور که دیدید، چقدر لایه های معنایی عمیق و پیام های بزرگ دارد. نسین بدون اینکه حرف اضافه بزند، یا صحنه آرایی های طولانی انجام دهد، مستقیماً سراغ اصل مطلب می رود و با موقعیت سازی دقیق، کار خودش را می کند. این ایجاز، باعث می شود که داستان به سرعت خواننده را درگیر کند و اجازه ندهد خسته شود.

زبان ساده و شوخ طبعی گزنده

عزیز نسین، زبان پیچیده ای ندارد. او از زبانی ساده، روان و قابل فهم برای عموم مردم استفاده می کند. این سادگی، باعث می شود که طیف گسترده ای از خوانندگان، از دانشجو و پژوهشگر گرفته تا یک خواننده ی عادی، بتوانند با آثارش ارتباط برقرار کنند. اما پشت این زبان ساده، یک «شوخ طبعی گزنده» و «طنز سیاه» پنهان است.

طنز او از جنس کمدی موقعیت است؛ یعنی با خلق شرایطی مضحک و دیالوگ هایی که در ظاهر خنده دارند، اما پشتشان پیامی تلخ و انتقادی نهفته است. او شما را می خنداند، اما بعد از خنده، شما را به فکر فرو می برد. او به جای اینکه مستقیماً نقد کند، از طریق داستان و شخصیت پردازی، نقص ها و مشکلات جامعه را به تصویر می کشد، طوری که خودتان به آن پی ببرید و چه چیزی از این بهتر؟

هنر نمادپردازی و خلق تمثیل های ماندگار

شاید مهم ترین ویژگی سبک عزیز نسین، قدرت بی نظیر او در «نمادپردازی» و «تمثیل سازی» باشد. او می تواند یک شیء ساده مثل «چکمه» یا یک موقعیت معمولی را به یک نماد جهانی و فراگیر تبدیل کند که در هر زمان و مکانی قابل تفسیر و مرتبط با شرایط جامعه باشد. چکمه در این داستان، فقط یک چکمه نیست، بلکه نمادی از گذشته، سنت، هویت، و حتی عقب ماندگی است. این توانایی در خلق نمادهای ماندگار، باعث می شود که داستان های نسین، فراتر از زمان و مکان نگارششان، همیشه تازه و اثرگذار باشند.

اهمیت و پیام ماندگار داستان: چکمه هایی که هنوز هم حرف دارند

از بحث و تحلیل که بگذریم، باید بپذیریم که «چکمه های یک پاشای بازنشسته» داستانی است که هنوز هم، بعد از این همه سال، حرف های زیادی برای گفتن دارد. پیام اصلی عزیز نسین در این داستان، واضح و روشن است: «ضرورت پذیرش تغییر و رهایی از گذشته ی ناکارآمد.»

این داستان به ما یادآوری می کند که چسبیدن به سنت های منسوخ، باورهای قدیمی که دیگر به درد نمی خورند، یا حتی نوستالژی های بی فایده، نه تنها هیچ دردی را دوا نمی کند، بلکه می تواند انرژی و منابع یک فرد یا یک جامعه را هدر دهد و آن ها را از پیشرفت بازدارد. پاشای داستان، نماد هر کسی است که از ترس ناشناخته های آینده یا از سر غرور و تعصب، حاضر نیست دست از عادت ها و افکار قدیمی اش بکشد.

ارتباط داستان با مسائل معاصر، فراتر از زمان و مکان نگارش آن است. در هر جامعه ای، همیشه گروهی هستند که می خواهند همان چکمه های تنگ گذشته را به پای جامعه کنند، حتی اگر این کار باعث رنج و عقب ماندگی شود. این داستان، دعوتی است به واقع بینی، به نگاهی واقع بینانه به پیشرفت و به این درک که برای حرکت رو به جلو، گاهی باید از گذشته دل کند و آن را رها کرد.

جاودانگی و محبوبیت این داستان در ادبیات جهان هم به همین دلیل است؛ چون پیامی جهان شمول و ازلی دارد. هر کشوری، هر جامعه ای و حتی هر فردی، در مقطعی از زندگی خود با این درگیری بین سنت و مدرنیته روبرو می شود و «چکمه های یک پاشای بازنشسته» به زیبایی این کشمکش را به تصویر می کشد.

معرفی نویسنده و مترجم: عزیز نسین و صمد بهرنگی، دو ستاره در آسمان ادبیات

پشت هر اثر بزرگ، نام نویسنده و گاهی مترجمی برجسته قرار دارد. در مورد «چکمه های یک پاشای بازنشسته»، این دو نام، «عزیز نسین» و «صمد بهرنگی» هستند که هر دو از بزرگان ادبیات خود به شمار می روند.

عزیز نسین: طنزپردازی که شجاعانه نقد می کرد

محمد نصرت که بعدها نام مستعار عزیز نسین را برای خودش انتخاب کرد (عزیز نام پدرش بود و نسین در ترکی به معنی «تو چه هستی» است)، نویسنده، طنزپرداز و فعال سیاسی برجسته ی اهل ترکیه بود. او در سال ۱۹۱۵ در استانبول به دنیا آمد و تا زمان مرگش در سال ۱۹۹۵، بیش از صد کتاب نوشت.

نسین، به خاطر طنز گزنده و نقدهای بی پرده ی سیاسی و اجتماعی اش معروف بود. او از طریق داستان هایش، به ریشه ی مشکلات جامعه، فساد، بلاهت حاکمان و خرافات مردم می پرداخت. قلم تند و تیز او بارها برایش دردسر شد و چندین بار به زندان افتاد، اما هرگز از راهش دست نکشید. شجاعت او در نقد و ایستادگی در برابر ظلم، او را به یک قهرمان ادبی و اجتماعی در ترکیه و خارج از آن تبدیل کرد.

آثار او به زبان های مختلفی ترجمه شده و جوایز بین المللی متعددی از جمله نخل طلایی در مسابقات طنز بوردیگرای ایتالیا و جایزه بزرگ طنز بلغارستان و مسکو را برایش به ارمغان آورده است. از دیگر آثار معروف او که به فارسی هم ترجمه شده اند، می توان به «مگه تو مملکت شما خر نیس؟»، «پخمه» و «خانه های لانه مرغی» اشاره کرد.

صمد بهرنگی: مترجمی که عزیز نسین را به ما شناساند

در ایران، بخش بزرگی از آشنایی ما با آثار عزیز نسین، مدیون ترجمه های درخشان صمد بهرنگی است. بهرنگی، نویسنده، مترجم، پژوهشگر و فعال اجتماعی برجسته ی ایرانی بود که در سال ۱۳۱۸ در تبریز به دنیا آمد و در سال ۱۳۴۷ درگذشت.

صمد بهرنگی، با وجود عمر کوتاهش، تأثیر عمیقی بر ادبیات کودکان و نوجوانان و همچنین ترجمه ی آثار خارجی در ایران گذاشت. توانایی او در ترجمه، به ویژه در بازسازی فضای طنزآمیز و گزنده ی عزیز نسین، بی نظیر بود. او نه تنها کلمات را ترجمه می کرد، بلکه روح و لحن نویسنده را هم به فارسی منتقل می کرد. «ماهی سیاه کوچولو» از معروف ترین آثار خودش است که همه ی ما با آن خاطره داریم. ترجمه های او از عزیز نسین، باعث شد که این نویسنده ی بزرگ ترک، در میان خوانندگان فارسی زبان جای ویژه ای پیدا کند و پیام های او به گوش ما هم برسد.

نتیجه گیری: چکمه هایی که هنوز هم تنگ اند

خب، رسیدیم به آخر این سفر کوتاه اما پرمغز به دنیای «چکمه های یک پاشای بازنشسته». دیدیم که چطور عزیز نسین، با یک داستان ظاهراً ساده و طنزآمیز، مفاهیم بسیار پیچیده و مهمی را درباره سنت و مدرنیته، هویت، بلاهت های اجتماعی و لزوم پذیرش تغییر به ما گوشزد می کند.

خلاصه کنیم: «چکمه های یک پاشای بازنشسته»، حکایت پاشایی است که از گذشته دل نمی کند و سعی می کند چکمه های کهنه ای را به پا کند که دیگر به او نمی روند. این تلاش بی حاصل و کمدی، در واقع تمثیلی است از اصرار جامعه یا فرد بر حفظ آنچه دیگر کارایی ندارد. چکمه ها نماد سنت های منسوخ و پاشا نماد کسانی است که به این سنت ها چسبیده اند. پیام نسین واضح است: برای پیشرفت، باید از گذشته دل کند و واقعیت های امروز را پذیرفت، وگرنه محکوم به درجا زدن و اتلاف وقت خواهیم بود.

ارزش ادبی و اجتماعی این داستان، نه تنها کم نشده، بلکه هر روز بیشتر هم می شود. چون متاسفانه، در بسیاری از جوامع، هنوز هم آن چکمه های تنگ وجود دارند و اصرار برای پوشیدنشان، ادامه دارد. پس اگر تا حالا این کتاب را نخوانده اید، حتماً یک وقت برایش بگذارید. نه تنها از خنده روده بر می شوید، بلکه به فکر هم فرو می روید. و اگر از این داستان خوشتان آمد، حتماً سراغ دیگر آثار عزیز نسین هم بروید. قول می دهم پشیمان نمی شوید.