خلاصه کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری ( نویسنده محسن یادگاری )
کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری اثر محسن یادگاری منبعی کاربردی برای داوطلبین آزمون های حقوقی از جمله وکالت است. این کتاب به شکل فشرده و نکته ای مباحث کلیدی آیین دادرسی کیفری شامل کشف جرم وظایف مقامات قضایی و روند رسیدگی را پوشش می دهد.

معرفی کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری
در میان انبوه منابع و کتب حقوقی موجود در بازار یافتن اثری که هم جامع باشد و هم با بیانی شیوا و ساختاری منظم به ارائه مطالب بپردازد همواره دغدغه دانشجویان و داوطلبان آزمون های حقوقی بوده است. در این راستا کتاب «جمع و جور آیین دادرسی کیفری» نوشته جناب آقای محسن یادگاری با هدف ارائه یک منبع مطالعاتی متمرکز و کاربردی در حوزه آیین دادرسی کیفری تدوین شده است. این اثر تلاش می کند تا با رویکردی نوین پیچیدگی های این شاخه مهم از علم حقوق را به زبانی ساده و در قالبی فشرده ارائه دهد.
نویسنده در این کتاب به جای شرح و بسط طولانی مباحث بر نکات کلیدی تعاریف اساسی و رویه های عملی در نظام دادرسی کیفری ایران تمرکز کرده است. این رویکرد کتاب را به ابزاری کارآمد برای مرور سریع جمع بندی مطالب و آمادگی برای آزمون هایی که نیازمند تسلط بر نکات دقیق قانونی هستند تبدیل می کند. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری نه تنها برای دانشجویان حقوق بلکه برای وکلا کارآموزان وکالت و سایر فعالان عرصه عدالت کیفری که به دنبال یک مرجع سریع و قابل دسترس هستند مفید خواهد بود.
درباره ی کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری
کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری نتیجه تلاش نویسنده برای ارائه یک خلاصه کاربردی و هدفمند از قوانین و مقررات حاکم بر فرآیند دادرسی در امور کیفری است. آیین دادرسی کیفری مجموعه ای از قواعد و اصول است که چگونگی کشف جرم تعقیب متهم تحقیقات مقدماتی محاکمه صدور حکم و اجرای آن را مشخص می کند. این فرآیند نقش حیاتی در تضمین حقوق و آزادی های فردی و همچنین برقراری نظم و عدالت در جامعه دارد.
کتاب حاضر با توجه به اهمیت روزافزون آمادگی برای آزمون های ورودی مشاغل حقوقی به گونه ای طراحی شده که داوطلبان بتوانند در کمترین زمان ممکن با مهم ترین مباحث و نکات آیین دادرسی کیفری آشنا شوند. تمرکز بر ارائه مطالب به صورت نکته وار و خلاصه بدون فدا کردن دقت علمی از ویژگی های بارز این کتاب است. این اثر با پرداختن به موضوعات کلیدی نظیر ساختار دادسرا وظایف دادستان و ضابطین دادگستری انواع قرارها مراحل تحقیقات مقدماتی و دادرسی در دادگاه ها تصویری کلی اما دقیق از نظام دادرسی کیفری ایران ارائه می دهد و به خواننده کمک می کند تا ارتباط میان اجزای مختلف این نظام را به خوبی درک کند.
مخاطبان کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری
همانطور که از عنوان و رویکرد کتاب پیداست اصلی ترین مخاطبان کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری دانشجویان رشته حقوق در مقاطع مختلف تحصیلی به ویژه مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند. این کتاب می تواند به عنوان یک منبع کمک درسی برای مرور مطالب درسی و آمادگی برای امتحانات دانشگاهی مورد استفاده قرار گیرد.
علاوه بر دانشجویان داوطلبان شرکت در آزمون های ورودی مهم مشاغل حقوقی مانند آزمون وکالت (کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلای قوه قضاییه) آزمون قضاوت آزمون سردفتری و آزمون کارشناسی ارشد و دکتری حقوق از دیگر مخاطبان اصلی این کتاب محسوب می شوند. ساختار فشرده و نکته وار کتاب آن را به ابزاری ایده آل برای جمع بندی و تثبیت مطالب پیش از آزمون تبدیل می کند.
همچنین وکلا کارآموزان وکالت قضات کارمندان دستگاه قضا و سایر فعالان حوزه حقوق کیفری که به دنبال یک مرجع سریع و قابل دسترس برای یادآوری نکات قانونی یا بررسی سریع یک موضوع خاص در آیین دادرسی کیفری هستند می توانند از این کتاب بهره مند شوند. به طور کلی هر فردی که به نحوی با فرآیندهای دادرسی کیفری سروکار دارد یا علاقه مند به یادگیری مبانی آن به صورت خلاصه و کاربردی است می تواند از این کتاب استفاده کند.
مشخصات کتاب الکترونیک
کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به صورت الکترونیکی منتشر شده و در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است. این نسخه الکترونیکی معمولاً در فرمت PDF یا سایر فرمت های رایج کتاب های الکترونیک عرضه می شود که امکان مطالعه آن را بر روی انواع دستگاه های دیجیتال نظیر تلفن همراه تبلت و رایانه فراهم می کند.
مشخصات فنی کتاب الکترونیک شامل مواردی مانند نام کتاب نام نویسنده (محسن یادگاری) نام ناشر الکترونیک (معمولاً ناشر نسخه چاپی یا پلتفرم انتشار الکترونیک) سال انتشار نسخه الکترونیک فرمت فایل (مانند PDF) تعداد صفحات و حجم فایل بر حسب مگابایت است. این اطلاعات به کاربران کمک می کند تا پیش از دانلود یا خرید از جزئیات نسخه الکترونیکی آگاه شوند.
انتشار کتاب به صورت الکترونیکی مزایای متعددی دارد از جمله دسترسی آسان و سریع به محتوا قابلیت جستجو در متن امکان حمل و نقل آسان حجم زیادی از اطلاعات و همچنین کاهش هزینه های انتشار و خرید در مقایسه با نسخه چاپی. این ویژگی ها کتاب الکترونیک جمع و جور آیین دادرسی کیفری را به گزینه ای جذاب برای دانشجویان و داوطلبان تبدیل کرده که نیاز به دسترسی سریع و همیشگی به مطالب دارند.
در بخشی از کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری می خوانیم
بخش هایی از کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به موضوعات خاص و پرکاربرد در فرآیند دادرسی کیفری اختصاص یافته است. یکی از این موضوعات مهم بحث تعدد متهم است. زمانی که چندین نفر در ارتکاب یک جرم مشارکت داشته اند یا به نحو دیگری با آن مرتبط هستند نحوه رسیدگی به اتهامات آن ها دارای قواعد و اصول خاصی است که قانون آیین دادرسی کیفری به آن پرداخته است.
در چنین شرایطی قانونگذار برای تسهیل و هماهنگی در رسیدگی ها اصل را بر این قرار داده که اتهامات همه متهمان در یک مرجع قضایی مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان مثال در جرایم سازمان یافته صلاحیت رسیدگی معمولاً با دادگاهی است که به اتهامات سردسته یا متهم اصلی رسیدگی می کند. ماده ۳۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری به صراحت بیان می دارد که شرکا و معاونان جرم در دادگاهی محاکمه می شوند که صلاحیت رسیدگی به اتهام متهم اصلی را دارد مگر اینکه در قوانین خاص ترتیب دیگری مقرر شده باشد.
این بخش از کتاب با ارائه این گونه نکات کلیدی و اشاره به مواد قانونی مرتبط به خواننده کمک می کند تا با رویه قضایی و مقررات ناظر بر شرایط خاص در دادرسی کیفری آشنا شود. این نمونه از متن کتاب نشان دهنده رویکرد نویسنده در ارائه مطالب به صورت فشرده همراه با اشاره به مبانی قانونی است که برای داوطلبان آزمون ها بسیار حائز اهمیت است.
فهرست مطالب کتاب
فهرست مطالب کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری نشان دهنده گستره مباحثی است که نویسنده در این اثر به آن ها پرداخته است. این فهرست ساختار کلی کتاب و ترتیب ارائه موضوعات را مشخص می کند و به خواننده اجازه می دهد تا با یک نگاه کلی از محتوای کتاب و پوشش مباحث اصلی آیین دادرسی کیفری مطلع شود.
فهرست معمولاً با بخش های مقدماتی آغاز می شود که هدف آن ها آشنایی کلی با موضوع و زمینه بحث است. «پیشگفتار» و «مقدمه» در این دسته قرار می گیرند و معمولاً به معرفی کتاب اهمیت موضوع آیین دادرسی کیفری و رویکرد نویسنده می پردازند. بخش «کلیات» نیز مباحث پایه و اصول حاکم بر دادرسی کیفری را در بر می گیرد.
پس از بخش های مقدماتی کتاب به تفصیل وارد جزئیات فرآیند دادرسی می شود. موضوعاتی نظیر «تقسیمات جرم» که مبنای بسیاری از قواعد شکلی است «ویژگی های دادسرا» و «وظایف دادستان» که قلب تحقیقات مقدماتی هستند از جمله مباحث کلیدی این بخش ها محسوب می شوند. سپس به نحوه «کشف جرم جدید» و حتی «اعلام جرم توسط متهم» پرداخته می شود که نشان دهنده جامعیت نسبی کتاب در پوشش مراحل اولیه است.
پیشگفتار
پیشگفتار در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به مثابه دریچه ای است که نویسنده از طریق آن با خواننده ارتباط برقرار می کند. در این بخش معمولاً دلایل و انگیزه نگارش کتاب هدف اصلی از تدوین آن و مخاطبان هدف معرفی می شوند. نویسنده ممکن است به ضرورت وجود چنین منبعی به ویژه با توجه به حجم و گستردگی قوانین و نیاز داوطلبان به منابع خلاصه شده و کاربردی اشاره کند.
پیشگفتار می تواند شامل توضیحاتی درباره رویکرد خاص نویسنده در ارائه مطالب باشد؛ به عنوان مثال تمرکز بر نکات آزمونی ارائه مطالب به صورت نموداری یا جدولی (اگرچه در متن اصلی از این قالب ها پرهیز شده) یا تأکید بر زبان ساده و قابل فهم. این بخش به خواننده کمک می کند تا با پیش زمینه ذهنی مناسبی وارد مطالعه متن اصلی کتاب شود و بداند که نویسنده چه هدفی را از نگارش این اثر دنبال کرده و چه انتظاری می تواند از محتوای آن داشته باشد. به طور خلاصه پیشگفتار نقشه راه اولیه را برای خواننده ترسیم می کند.
مقدمه
مقدمه در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به معرفی کلی موضوع اصلی یعنی آیین دادرسی کیفری می پردازد. در این بخش اهمیت آیین دادرسی کیفری در نظام حقوقی و نقش آن در حفظ حقوق و آزادی های فردی و تضمین عدالت تبیین می شود. نویسنده ممکن است تعریفی از آیین دادرسی کیفری ارائه دهد و مراحل اصلی آن از کشف جرم تا اجرای حکم را به اختصار بیان کند.
مقدمه معمولاً به اهمیت مطالعه دقیق و فهم عمیق آیین دادرسی کیفری برای دانشجویان و فعالان حقوقی اشاره دارد و چالش های موجود در یادگیری این درس را مانند حجم بالای قوانین و تغییرات مکرر مطرح می کند. سپس نویسنده می تواند به چگونگی تلاش کتاب حاضر برای تسهیل این فرآیند یادگیری اشاره کند و بیان دارد که چگونه ساختار و محتوای کتاب به خواننده در غلبه بر این چالش ها کمک خواهد کرد. مقدمه زمینه لازم را برای ورود به مباحث تخصصی تر کتاب فراهم می آورد و اهمیت موضوع را برجسته می سازد.
کلیات
بخش کلیات در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری پایه های اصلی مباحث بعدی را بنا می نهد. در این قسمت به مفاهیم بنیادین و اصول حاکم بر آیین دادرسی کیفری پرداخته می شود. این اصول شامل اصل قانونی بودن دادرسی کیفری اصل برائت حق دفاع علنی بودن محاکمات (با استثنائات قانونی) و لزوم رعایت حقوق شهروندی در تمام مراحل دادرسی است.
همچنین ممکن است در این بخش به معرفی اجمالی مراجع قضایی و غیرقضایی دخیل در فرآیند دادرسی کیفری مانند دادسرا دادگاه ها (اعم از عمومی و اختصاصی) و ضابطین دادگستری پرداخته شود. تفاوت های شکلی و ماهوی میان دعاوی کیفری و حقوقی نیز می تواند بخشی از مباحث کلیات را تشکیل دهد. هدف از این بخش ارائه یک چارچوب نظری و عملی اولیه به خواننده است تا بتواند مباحث جزئی تر و تخصصی تر را که در ادامه کتاب مطرح می شوند در بستر صحیح خود درک کند. فهم این کلیات برای تسلط بر جزئیات آیین دادرسی کیفری ضروری است.
تقسیمات جرم
تقسیمات جرم یکی از مباحث پایه و اساسی در حقوق کیفری و آیین دادرسی کیفری است که در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به آن پرداخته می شود. جرایم را می توان از جنبه های مختلفی تقسیم بندی کرد که هر یک آثار شکلی و ماهوی خاص خود را در پی دارند و بر نحوه رسیدگی به آن ها در فرآیند دادرسی تأثیر می گذارند.
یکی از مهم ترین تقسیم بندی ها تقسیم جرایم به حدود قصاص دیات و تعزیرات بر اساس نوع مجازات است. هر یک از این دسته ها قواعد دادرسی متفاوتی دارند. تقسیم دیگر تقسیم جرایم به قابل گذشت و غیرقابل گذشت است که بر نحوه شروع و ادامه تعقیب کیفری مؤثر است؛ در جرایم قابل گذشت شکایت شاکی خصوصی برای شروع تعقیب لازم است و گذشت او می تواند منجر به توقف تعقیب یا اجرای مجازات شود.
تقسیم جرایم بر اساس اهمیت و شدت مانند جنایات جنحه ها و خلاف ها (که البته این تقسیم بندی در قوانین فعلی ایران به صراحت سابق وجود ندارد اما آثار آن باقی است) و همچنین تقسیم بندی بر اساس رکن مادی مانند جرایم مطلق و مقید جرایم آنی و مستمر نیز از جمله مباحثی هستند که در این بخش مورد بررسی قرار می گیرند. فهم این تقسیمات برای تعیین صلاحیت مراجع قضایی مرور زمان و سایر قواعد شکلی حیاتی است.
ویژگی های دادسرا
دادسرا یکی از نهادهای کلیدی در نظام دادرسی کیفری ایران است که نقش اصلی را در مرحله تحقیقات مقدماتی و تعقیب دعوای عمومی بر عهده دارد. بخش ویژگی های دادسرا در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به معرفی ساختار وظایف و خصوصیات این نهاد می پردازد.
از ویژگی های مهم دادسرا سلسله مراتبی بودن آن است. در رأس دادسرا دادستان کل کشور قرار دارد و در هر حوزه قضایی دادستان بر فعالیت دادیاران و بازپرسان نظارت و ریاست می کند. ویژگی دیگر استقلال نسبی بازپرس در انجام تحقیقات است اگرچه تحت نظارت دادستان قرار دارد. وظیفه اصلی دادسرا کشف جرم تعقیب متهم انجام تحقیقات مقدماتی و در صورت احراز وقوع جرم و انتساب آن به متهم صدور کیفرخواست و ارسال پرونده به دادگاه صالح است.
دادسرا همچنین وظیفه نظارت بر حسن اجرای قوانین اجرای احکام کیفری و امور حسبی را بر عهده دارد. آشنایی با ساختار و وظایف دادسرا برای فهم فرآیند دادرسی کیفری ضروری است چرا که مرحله قابل توجهی از رسیدگی به جرایم در این نهاد انجام می شود و تصمیمات آن مانند قرارهای صادره تأثیر مستقیمی بر سرنوشت پرونده و حقوق طرفین دعوی دارد.
وظایف دادستان
دادستان به عنوان رئیس دادسرا و نماینده جامعه در امور کیفری وظایف متعدد و مهمی را بر عهده دارد که در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به تفصیل (به صورت خلاصه و نکته ای) به آن ها پرداخته می شود. اصلی ترین وظیفه دادستان تعقیب دعوای عمومی است؛ به این معنی که پس از اطلاع از وقوع جرم وظیفه دارد نسبت به شروع تحقیقات و پیگیری پرونده اقدام کند مگر در مواردی که قانون استثنا کرده باشد (مانند جرایم قابل گذشت).
نظارت بر ضابطین دادگستری و هدایت آن ها در کشف جرم و جمع آوری دلایل یکی دیگر از وظایف حیاتی دادستان است. دادستان همچنین بر فعالیت بازپرسان و دادیاران در انجام تحقیقات مقدماتی نظارت می کند و می تواند در مواردی که قانون اجازه داده در تصمیمات آن ها اظهار نظر یا حتی دستوراتی صادر کند.
ارجاع پرونده به شعب تحقیق صدور قرارهای نهایی در برخی موارد (مانند قرار موقوفی تعقیب یا منع تعقیب) درخواست صدور قرار تأمین کیفری از بازپرس و حضور در دادگاه برای دفاع از کیفرخواست و ارائه توضیحات لازم از دیگر وظایف دادستان است. علاوه بر این دادستان مسئول نظارت بر اجرای احکام کیفری صادره از سوی دادگاه ها نیز می باشد. درک دقیق وظایف و اختیارات دادستان برای فهم نقش محوری او در فرآیند دادرسی کیفری ضروری است.
کشف جرم جدید
کشف جرم جدید اولین مرحله از فرآیند دادرسی کیفری است و به معنای آگاه شدن مقامات ذی صلاح از وقوع یک عمل مجرمانه است. این اطلاع می تواند از طرق مختلفی حاصل شود که در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به آن ها اشاره می شود. یکی از رایج ترین روش ها اعلام جرم توسط شاکی خصوصی یا مدعی خصوصی است که مستقیماً نزد دادسرا یا مراجع انتظامی صورت می گیرد.
روش دیگر گزارش ضابطین دادگستری است که در حین انجام وظایف خود یا در پی اخبار و اطلاعات واصله از وقوع جرمی مطلع می شوند و موظفند مراتب را به دادستان یا بازپرس اطلاع دهند. همچنین مقامات رسمی و کارمندان دولت نیز در صورت اطلاع از وقوع جرم در حوزه وظایف خود مکلف به گزارش آن به مقامات قضایی هستند.
علاوه بر این دادستان می تواند رأساً و بدون نیاز به شکایت یا گزارش اولیه در صورت اطلاع از وقوع جرم (به ویژه جرایم عمومی و غیرقابل گذشت) دستور شروع تحقیقات را صادر کند. در برخی موارد نیز اطلاعات از طریق گزارش های مردمی رسانه ها یا سایر منابع غیررسمی به اطلاع مقامات قضایی می رسد که مبنای شروع تحقیقات قرار می گیرد. فرآیند کشف جرم آغازگر حرکت چرخه عدالت کیفری است.
اعلام جرم توسط متهم
مبحث اعلام جرم توسط متهم یکی از نکات خاص و کمتر رایج در فرآیند دادرسی کیفری است که ممکن است در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به آن پرداخته شده باشد. معمولاً فرآیند دادرسی با کشف جرم و تعقیب متهم آغاز می شود اما گاهی اوقات ممکن است خود شخصی که متهم به ارتکاب جرمی است اطلاعاتی درباره ارتکاب همان جرم توسط فرد دیگر یا جزئیات بیشتری از جرم ارتکابی ارائه دهد که این اطلاعات در حکم اعلام جرم یا حداقل کمک به کشف حقیقت باشد.
این وضعیت بیشتر در پرونده هایی رخ می دهد که متهم به دنبال همکاری با مقامات قضایی برای بهره مندی از تخفیف مجازات یا سایر تسهیلات قانونی است. به عنوان مثال ممکن است متهم در جریان تحقیقات به ارتکاب جرایم دیگری توسط خود یا شرکای خود اعتراف کند که پیشتر کشف نشده بودند یا اطلاعاتی درباره محل اختفای اموال مسروقه یا سایر ادله جرم ارائه دهد.
قانون آیین دادرسی کیفری برای تشویق متهمان به همکاری با دستگاه قضا و کمک به کشف حقیقت امتیازاتی را پیش بینی کرده است. این امتیازات می تواند شامل تخفیف در مجازات معافیت از مجازات در برخی موارد خاص (مانند جرایم مرتبط با مواد مخدر در صورت همکاری مؤثر) یا سایر تسهیلات قانونی باشد. بخش مربوط به اعلام جرم توسط متهم به بررسی شرایط و آثار حقوقی این گونه اظهارات در فرآیند دادرسی می پردازد.
ضابط دادگستری در مواجهه با جرم چه وظایفی دارد
ضابطین دادگستری که عمدتاً شامل نیروهای انتظامی (مانند پلیس) و سایر مأمورانی که به موجب قانون در کشف جرایم و اجرای دستورات قضایی صلاحیت دارند می شوند نقش بسیار مهمی در مرحله اولیه دادرسی کیفری یعنی کشف جرم و تحقیقات مقدماتی ایفا می کنند. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به وظایف این افراد در مواجهه با جرم می پردازد.
اولین و مهم ترین وظیفه ضابطین حفظ صحنه جرم و جلوگیری از تغییر یا از بین رفتن ادله است. آن ها باید بلافاصله پس از اطلاع از وقوع جرم در محل حاضر شده و اقدامات لازم را برای حفاظت از آثار و علائم جرم انجام دهند. جمع آوری اولیه اطلاعات از شهود مطلعین و حتی متهم (با رعایت حقوق قانونی او) انجام تحقیقات میدانی و تهیه گزارش اولیه برای ارائه به مقامات قضایی از دیگر وظایف آن هاست.
ضابطین تحت نظارت دادستان و بازپرس فعالیت می کنند و مکلف به اجرای دستورات قانونی آن ها هستند. آن ها می توانند در موارد ضروری و با رعایت شرایط قانونی اقدام به دستگیری افراد مظنون کنند و برای مدت محدودی آن ها را تحت نظر نگه دارند تا امکان انجام تحقیقات اولیه فراهم شود. گزارش دقیق و مستند ضابطین مبنای مهمی برای ادامه تحقیقات توسط بازپرس و تصمیم گیری دادستان محسوب می شود.
موانع تعقیب دعوای عمومی
تعقیب دعوای عمومی اصلی ترین وظیفه دادسرا به نمایندگی از جامعه است اما در برخی شرایط خاص قانونگذار موانعی را برای شروع یا ادامه این تعقیب پیش بینی کرده است. این موانع که در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به آن ها اشاره می شود ممکن است موقتی یا دائمی باشند و منجر به توقف یا پایان یافتن فرآیند رسیدگی کیفری شوند.
یکی از مهم ترین موانع مرور زمان است. پس از گذشت مدت زمان مشخصی از تاریخ وقوع جرم یا تاریخ آخرین اقدام تعقیبی یا تحقیقی اگر پرونده به نتیجه نرسیده باشد حق تعقیب کیفری ساقط می شود و دادسرا قرار موقوفی تعقیب صادر می کند. مدت زمان مرور زمان بسته به نوع و شدت جرم متفاوت است.
فوت متهم نیز یکی دیگر از موانع تعقیب است. با فوت متهم دعوای عمومی متوقف می شود و نمی توان فرد فوت شده را تحت تعقیب قرار داد یا مجازات کرد. همچنین عفو عمومی نسخ مجازات قانونی (که جرم انگاری را از بین می برد) اعتبار امر مختومه (یعنی قبلاً در خصوص همان اتهام حکم قطعی صادر شده باشد) و در برخی موارد توبه متهم پیش از اثبات جرم می توانند از موانع تعقیب دعوای عمومی محسوب شوند. در جرایم قابل گذشت گذشت شاکی خصوصی نیز مانع ادامه تعقیب خواهد شد.
نسخ
مفهوم نسخ در آیین دادرسی کیفری به معنای بی اعتبار شدن یک قانون یا بخشی از آن توسط قانون بعدی است. این موضوع اهمیت زیادی در تعیین قانون حاکم بر یک پرونده و همچنین بررسی موانع تعقیب دعوای عمومی دارد. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری احتمالاً به آثار نسخ قوانین در فرآیند دادرسی اشاره کرده است.
نسخ ممکن است صریح باشد یعنی قانون جدید به صراحت اعلام کند که قانون قبلی یا بخش های مشخصی از آن نسخ می شود. یا ممکن است ضمنی باشد به این صورت که قانون جدید با قانون قبلی در تعارض باشد و یا آنقدر کامل باشد که جایی برای اجرای قانون قبلی باقی نگذارد. در این صورت قانون قبلی به صورت ضمنی نسخ شده تلقی می شود.
در آیین دادرسی کیفری نسخ قوانین می تواند بر صلاحیت مراجع نحوه تحقیقات مهلت های قانونی اعتبار ادله و سایر قواعد شکلی تأثیر بگذارد. به عنوان مثال اگر یک ماده قانونی که مبنای صدور یک قرار خاص بوده است نسخ شود اعتبار آن قرار ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. همچنین نسخ مجازات قانونی یک جرم به معنای جرم زدایی از آن عمل است و همانطور که پیشتر ذکر شد می تواند به عنوان یکی از موانع تعقیب دعوای عمومی عمل کند. بنابراین آشنایی با قواعد نسخ و آثار آن در دادرسی کیفری برای حقوقدانان ضروری است.
نکات مهم قرارهای تأمین
قرارهای تأمین کیفری تدابیری هستند که مقام قضایی (بازپرس یا دادستان در موارد خاص) برای دسترسی به متهم و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او و همچنین تضمین حضور به موقع وی در مراحل مختلف دادرسی صادر می کند. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به نکات مهم پیرامون این قرارها می پردازد.
اهمیت قرارهای تأمین در این است که مستقیماً با آزادی های فردی متهم سروکار دارند و صدور آن ها باید با رعایت دقیق شرایط قانونی و اصل تناسب صورت گیرد. مقام قضایی باید با توجه به شدت و نوع جرم سوابق متهم وضعیت خانوادگی و اجتماعی او و همچنین دلایل و مدارک موجود قرار تأمین متناسب را صادر کند.
نکات مهم شامل انواع قرارهای تأمین (مانند التزام به حضور با قول شرف التزام به حضور با تعیین وجه التزام کفالت وثیقه بازداشت موقت) شرایط صدور هر یک نحوه اعتراض به قرار و آثار عدم رعایت مفاد قرار تأمین است. به عنوان مثال در خصوص بازداشت موقت که شدیدترین نوع قرار تأمین است قانون شرایط بسیار سختگیرانه ای را پیش بینی کرده و مدت زمان آن را محدود نموده است. فهم صحیح این نکات برای حفظ حقوق متهم و همچنین تضمین حسن جریان دادرسی ضروری است.
انواع قرارهای تأمین
در نظام آیین دادرسی کیفری ایران انواع مختلفی از قرارهای تأمین پیش بینی شده است که مقام قضایی می تواند با توجه به شرایط هر پرونده و خصوصیات متهم یکی از آن ها را انتخاب و صادر کند. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به معرفی و توضیح مختصر این انواع می پردازد.
این قرارها از خفیف ترین تا شدیدترین شامل موارد زیر هستند: التزام به حضور با قول شرف التزام به حضور با تعیین وجه التزام (با تعیین مبلغ معین که در صورت عدم حضور متهم وصول می شود) اخذ کفیل (شخصی که تعهد می کند متهم را در مواقع لزوم حاضر کند و در صورت عدم حضور مبلغ معینی را بپردازد) اخذ وثیقه (اعم از نقدی ضمانت نامه بانکی یا مال منقول و غیرمنقول که به عنوان تضمین گرفته می شود و در صورت عدم حضور متهم ضبط می گردد) و در نهایت بازداشت موقت که سالب آزادی است و تنها در جرایم خاص و با شرایط بسیار محدود قابل صدور است.
انتخاب نوع قرار تأمین باید با اصل تناسب میان شدت جرم اهمیت دلایل احتمال فرار یا مخفی شدن متهم و وضعیت شخصی او صورت گیرد. هدف اصلی از صدور قرارهای تأمین تضمین دسترسی به متهم در طول فرآیند دادرسی و جلوگیری از اخلال در روند تحقیقات یا محاکمه است نه اعمال مجازات پیش از اثبات جرم.
جلب به دادرسی
قرار جلب به دادرسی یکی از قرارهای نهایی مهمی است که توسط بازپرس و پس از پایان تحقیقات مقدماتی صادر می شود. این قرار زمانی صادر می گردد که بازپرس پس از انجام تحقیقات لازم ادله کافی برای انتساب اتهام به متهم را احراز کند و معتقد باشد که متهم باید در دادگاه محاکمه شود. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به این مرحله از فرآیند اشاره دارد.
پس از صدور قرار جلب به دادرسی توسط بازپرس پرونده به همراه این قرار به دادستان ارسال می شود. دادستان نیز پس از بررسی اگر با نظر بازپرس موافق باشد با صدور کیفرخواست پرونده را برای رسیدگی و صدور حکم به دادگاه کیفری صالح ارسال می کند. اگر دادستان با نظر بازپرس مخالف باشد و معتقد به عدم کفایت ادله برای محاکمه متهم باشد می تواند قرار منع تعقیب صادر کند.
قرار جلب به دادرسی نقطه عطفی در پرونده محسوب می شود چرا که نشان دهنده پایان مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا و ورود پرونده به مرحله محاکمه در دادگاه است. این قرار باید مستدل و موجه باشد و دلایل کافی برای توجه اتهام به متهم در آن ذکر شود. متهم حق دارد نسبت به این قرار اعتراض کند اگرچه اعتراض به این قرار ماهیت متفاوتی با اعتراض به قرارهای تأمین دارد و معمولاً در قالب اعتراض به کیفرخواست مطرح می شود.
پایان تحقیقات مقدماتی
مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا با اتخاذ یکی از قرارهای نهایی توسط بازپرس به پایان می رسد. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به توضیح این مرحله پایانی در دادسرا می پردازد. این قرارهای نهایی عبارتند از: قرار جلب به دادرسی قرار منع تعقیب و قرار موقوفی تعقیب.
قرار جلب به دادرسی همانطور که پیشتر توضیح داده شد زمانی صادر می شود که بازپرس دلایل کافی برای توجه اتهام به متهم را احراز کند و پرونده را آماده ارسال به دادگاه بداند. قرار منع تعقیب در صورتی صادر می شود که بازپرس پس از تحقیقات دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم را به دست نیاورد یا عمل ارتکابی اصولاً جرم نباشد. قرار موقوفی تعقیب نیز در شرایطی صادر می شود که به دلیل وجود یکی از موانع قانونی (مانند مرور زمان فوت متهم عفو عمومی نسخ قانون) امکان ادامه تعقیب قانونی وجود نداشته باشد.
پس از صدور هر یک از این قرارها پرونده به دادستان ارسال می شود تا نظر نهایی او نیز اخذ گردد. تصمیم دادستان (موافقت یا مخالفت با قرار بازپرس) در سرنوشت نهایی پرونده در مرحله دادسرا تعیین کننده است. پایان تحقیقات مقدماتی مرحله ای حیاتی است که مسیر آتی پرونده را مشخص می کند و یا منجر به ارسال آن به دادگاه برای محاکمه می شود و یا به دلایل قانونی تعقیب کیفری را متوقف می سازد.
کیفرخواست شفاهی
کیفرخواست سندی است که دادستان پس از موافقت با قرار جلب به دادرسی بازپرس تنظیم می کند و طی آن اتهام یا اتهامات متهم را به همراه دلایل و مستندات قانونی به دادگاه صالح اعلام می دارد و تقاضای رسیدگی و مجازات متهم را می نماید. این سند معمولاً به صورت کتبی است اما در شرایط خاصی قانون آیین دادرسی کیفری امکان ارائه «کیفرخواست شفاهی» را نیز پیش بینی کرده است.
کیفرخواست شفاهی معمولاً در جرایم مشهود و در مواردی که رسیدگی نیاز به سرعت بیشتری دارد مطرح می شود. در این حالت دادستان یا نماینده او در دادگاه پس از حضور در جلسه محاکمه و پیش از شروع رسیدگی به صورت شفاهی اتهام متهم و دلایل آن را به دادگاه اعلام می کند و تقاضای مجازات می نماید. این روش فرآیند ارسال کتبی کیفرخواست و تشریفات مربوط به آن را حذف می کند و امکان رسیدگی سریع تر به پرونده را فراهم می آورد.
کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به نکات مربوط به کیفرخواست از جمله شرایط و موارد صدور کیفرخواست شفاهی اشاره می کند. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که نشان دهنده انعطاف قانون در مواجهه با شرایط خاص است و در عمل در برخی دادگاه ها و برای برخی جرایم مورد استفاده قرار می گیرد. آشنایی با این استثنائات برای داوطلبان آزمون ها و فعالان حقوقی مفید است.
تعدد اتهام و متهم
مبحث تعدد اتهام و تعدد متهم از جمله موضوعات مهم و پیچیده در آیین دادرسی کیفری است که در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به آن پرداخته شده است. تعدد اتهام به وضعیتی گفته می شود که یک نفر متهم به ارتکاب چندین عمل مجرمانه مختلف باشد. تعدد متهم نیز همانطور که پیشتر در بخش «در بخشی از کتاب می خوانیم» اشاره شد به وضعیتی اطلاق می شود که چند نفر متهم به ارتکاب یک یا چند جرم مشترک باشند.
در حالت تعدد اتهام قواعد خاصی برای صلاحیت دادگاه نحوه رسیدگی و تعیین مجازات وجود دارد. معمولاً دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به مهم ترین جرم را دارد به تمامی اتهامات متهم رسیدگی می کند تا از صدور احکام متناقض جلوگیری شود و رسیدگی ها تجمیع گردد. در خصوص تعیین مجازات نیز قواعد خاصی در قانون مجازات اسلامی وجود دارد که بر اساس آن مجازات اشد یا مجموع مجازات ها (با رعایت سقف قانونی) تعیین می شود.
در حالت تعدد متهم قانونگذار تلاش کرده است تا حد امکان رسیدگی به اتهامات همه متهمان مرتبط با یک جرم را در یک دادگاه متمرکز کند مگر در موارد استثنایی. این تجمیع رسیدگی ها به کشف حقیقت و صدور احکام هماهنگ کمک می کند. بخش تعدد اتهام و متهم در کتاب به بررسی این قواعد و استثنائات قانونی مربوط به آن ها می پردازد و نکات کلیدی را برای فهم این موضوعات ارائه می دهد.
اختلاف در صلاحیت میان مراجع کیفری در یک استان
گاهی اوقات ممکن است میان مراجع قضایی مختلف در یک استان در خصوص صلاحیت رسیدگی به یک پرونده کیفری اختلاف نظر پیش آید. این موضوع می تواند فرآیند دادرسی را با چالش مواجه کند و نیاز به مرجعی برای حل اختلاف دارد. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به قواعد حل اختلاف در صلاحیت میان مراجع کیفری می پردازد.
اختلاف در صلاحیت ممکن است میان دو دادگاه هم عرض در یک شهرستان میان دادگاه های کیفری در شهرستان های مختلف یک استان یا حتی میان دادسرا و دادگاه در یک حوزه قضایی یا دو حوزه قضایی در یک استان رخ دهد. قانون آیین دادرسی کیفری مرجع حل اختلاف در صلاحیت را مشخص کرده است.
معمولاً در اختلافات صلاحیت میان دادگاه های هم عرض در یک حوزه قضایی مرجع حل اختلاف دادگاه تجدیدنظر همان استان است. در اختلافات میان دادگاه های کیفری در دو شهرستان مختلف یک استان مرجع حل اختلاف نیز دادگاه تجدیدنظر استان است. در اختلافات میان دادسرا و دادگاه در یک حوزه قضایی مرجع حل اختلاف دادگاه صالح برای رسیدگی به اصل اتهام است. آشنایی با این قواعد برای تعیین مرجع صالح و جلوگیری از اطاله دادرسی ضروری است.
صلاحیت اختصاصی
در کنار صلاحیت عام دادگاه های کیفری که به اصل رسیدگی به جرایم می پردازند برخی مراجع قضایی دارای «صلاحیت اختصاصی» هستند؛ به این معنی که تنها صلاحیت رسیدگی به انواع خاصی از جرایم یا اتهامات اشخاص معین را دارند. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به معرفی این مراجع و قلمرو صلاحیت آن ها می پردازد.
از مهم ترین مراجع دارای صلاحیت اختصاصی می توان به دادگاه های انقلاب اشاره کرد که صلاحیت رسیدگی به جرایم خاصی مانند جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی محاربه و افساد فی الارض قاچاق مواد مخدر و اسلحه و مهمات و برخی جرایم دیگر را دارند. دادگاه های نظامی نیز دارای صلاحیت اختصاصی برای رسیدگی به جرایم خاصی هستند که نظامیان در حین انجام وظیفه یا به سبب آن مرتکب می شوند.
مراجع دیگر مانند دادگاه ویژه روحانیت نیز دارای صلاحیت اختصاصی برای رسیدگی به جرایم ارتکابی توسط روحانیون هستند. آشنایی با قلمرو صلاحیت اختصاصی این مراجع برای تعیین دادگاه صالح برای رسیدگی به یک پرونده خاص بسیار حیاتی است چرا که رسیدگی در مرجع فاقد صلاحیت منجر به بی اعتباری رأی صادره خواهد شد. این بخش از کتاب به تفکیک انواع صلاحیت های اختصاصی و حدود هر یک را توضیح می دهد.
رأی غیابی
رأی غیابی حکمی است که دادگاه در غیاب متهم صادر می کند. این موضوع یکی از مباحث مهم در آیین دادرسی کیفری است که در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به آن پرداخته می شود. صدور رأی غیابی و آثار حقوقی آن تابع شرایط و قواعد خاصی است که قانونگذار برای حفظ حقوق دفاعی متهم پیش بینی کرده است.
رأی غیابی تنها در جرایمی که مجازات آن ها قصاص نفس اعدام رجم حبس ابد و یا قطع عضو نیست قابل صدور است و متهم یا وکیل او در هیچ یک از جلسات دادرسی حاضر نشده باشند و لایحه دفاعی نیز ارسال نکرده باشند. همچنین ابلاغ احضاریه به متهم باید به صورت واقعی صورت گرفته باشد مگر در موارد استثنایی که قانون تعیین کرده است.
مهم ترین اثر رأی غیابی حق واخواهی متهم نسبت به آن است. متهمی که به صورت غیابی محکوم شده است می تواند ظرف مهلت مقرر قانونی (معمولاً بیست روز از تاریخ ابلاغ واقعی یا قانونی رأی) نسبت به رأی صادره واخواهی کند. با تقدیم واخواهی رسیدگی مجدد در همان دادگاه صادرکننده رأی غیابی آغاز می شود. آشنایی با شرایط صدور رأی غیابی و حق واخواهی برای تضمین حقوق دفاعی متهم ضروری است.
دادگاه نظامی
دادگاه های نظامی بخشی از قوه قضائیه هستند که دارای صلاحیت اختصاصی برای رسیدگی به جرایم خاصی می باشند. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به معرفی این دادگاه ها و قلمرو صلاحیت آن ها می پردازد. صلاحیت دادگاه های نظامی محدود به جرایمی است که نظامیان در حین انجام وظیفه یا به سبب آن مرتکب می شوند.
افرادی که تحت شمول صلاحیت دادگاه های نظامی قرار می گیرند شامل پرسنل نیروهای مسلح (ارتش سپاه نیروی انتظامی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح) و سایر افرادی هستند که به موجب قانون مشمول مقررات نظامی قرار می گیرند. جرایمی که در صلاحیت دادگاه های نظامی است شامل جرایم خاص نظامی مانند فرار از خدمت سرپیچی از دستور و همچنین برخی جرایم عمومی است که در حین انجام وظیفه نظامی یا به سبب آن ارتکاب یافته باشند.
قانون آیین دادرسی کیفری نیروهای مسلح قواعد شکلی خاصی را برای رسیدگی در دادگاه های نظامی پیش بینی کرده است که ممکن است با قواعد عمومی دادرسی کیفری تفاوت هایی داشته باشد. این تفاوت ها معمولاً به ماهیت خاص مشاغل نظامی و ضرورت حفظ نظم و انضباط در نیروهای مسلح بازمی گردد. شناخت صلاحیت و رویه رسیدگی در دادگاه های نظامی برای کسانی که به نحوی با این حوزه سروکار دارند اهمیت دارد.
بر اساس اجازه ی مقام رهبری
در برخی موارد استثنایی صلاحیت رسیدگی به پرونده های خاص یا رسیدگی در مراجع معین ممکن است بر اساس اجازه یا اذن خاصی از سوی مقام رهبری صورت گیرد. این موضوع نشان دهنده جایگاه و اختیارات ولی فقیه در نظام جمهوری اسلامی ایران است و می تواند بر قواعد صلاحیت یا تشکیل مراجع قضایی خاص تأثیر بگذارد. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری احتمالاً به مواردی اشاره می کند که بر اساس چنین اجازه ای قواعد دادرسی یا صلاحیت دستخوش تغییر شده است.
یکی از موارد بارز این امر تشکیل برخی مراجع قضایی یا تعیین صلاحیت های خاص برای رسیدگی به پرونده های مهم یا حساس است که ممکن است خارج از چارچوب قواعد عادی صلاحیت باشد. همچنین در برخی موارد خاص ممکن است اجازه رسیدگی مجدد به پرونده ای که حکم قطعی آن صادر شده است یا توقف اجرای حکم بر اساس اذن مقام رهبری صورت پذیرد.
اشاره به این موضوع در کتاب اهمیت آشنایی با نقش و جایگاه مقام رهبری در ساختار حکومتی و قضایی ایران را برجسته می سازد. این موارد معمولاً استثنایی و محدود به شرایط خاص هستند و بر اساس ضرورت ها و مصالح عالی نظام تصمیم گیری می شوند. فهم این استثنائات برای درک کامل نظام حقوقی و قضایی کشور ضروری است.
دادگاه تجدیدنظر استان
دادگاه تجدیدنظر استان یکی از مراجع قضایی مهم در نظام قضایی ایران است که وظیفه اصلی آن رسیدگی به اعتراضات نسبت به برخی آراء صادره از دادگاه های بدوی کیفری در همان استان است. کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به معرفی این دادگاه و قلمرو صلاحیت آن در رسیدگی تجدیدنظر می پردازد.
آراء صادره از دادگاه های کیفری یک و دو در مواردی که قانون اجازه داده است قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان هستند. هدف از رسیدگی تجدیدنظر بررسی مجدد پرونده از نظر ماهوی و شکلی برای اطمینان از صحت و مطابقت رأی بدوی با قوانین و مقررات است. در رسیدگی تجدیدنظر دادگاه می تواند رأی بدوی را تأیید نقض یا اصلاح کند.
دادگاه تجدیدنظر استان همچنین در برخی موارد به عنوان مرجع حل اختلاف در صلاحیت میان دادگاه های بدوی در همان استان عمل می کند. این دادگاه ها معمولاً با حضور سه قاضی تشکیل می شوند اما در برخی موارد ممکن است با حضور دو قاضی نیز رسمیت یابند. آشنایی با شرایط و مهلت های تجدیدنظرخواهی و نحوه رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر استان برای طرفین دعوی و وکلا بسیار مهم است.
قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی
قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب سال ۱۳۸۳ یکی از قوانین مهمی است که بر فرآیند دادرسی کیفری تأثیرگذار است و در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری به آن اشاره شده است. این قانون با هدف تأکید بر رعایت اصول و حقوق بنیادین شهروندان در جریان کشف تحقیقات و رسیدگی به جرایم تصویب شده است.
این قانون در شانزده بند مواردی را که مقامات قضایی و اجرایی موظف به رعایت آن ها هستند برشمرده است. از جمله این موارد می توان به لزوم رعایت اصل برائت حق برخورداری از وکیل منع شکنجه و اخذ اقرار به اکراه لزوم رعایت حریم خصوصی افراد منع بازداشت های غیرقانونی و طولانی لزوم رعایت کرامت انسانی متهمان و زندانیان و حق دسترسی به اطلاعات پرونده (با رعایت محرمانه بودن تحقیقات در برخی موارد) اشاره کرد.
این قانون در واقع تأکیدی بر اصول و موازین دادرسی عادلانه است که ریشه در قانون اساسی و سایر قوانین عادی دارد. گنجاندن مباحث مربوط به این قانون در کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری نشان دهنده اهمیت رعایت حقوق شهروندی در تمام مراحل فرآیند کیفری است و به خوانندگان یادآوری می کند که دادرسی کیفری تنها به دنبال اعمال مجازات نیست بلکه حفظ حقوق و آزادی های افراد نیز از اهداف بنیادین آن است.
راهنمای مطالعه کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری
برای استفاده بهینه از کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری که با رویکردی فشرده و نکته ای تدوین شده است رعایت نکات زیر می تواند مفید باشد. این کتاب به دلیل ماهیت خلاصه وار خود بیشتر برای مرور جمع بندی و تثبیت مطالب مناسب است تا یادگیری اولیه و عمیق مفاهیم. بنابراین توصیه می شود پیش از مطالعه این کتاب با مبانی و کلیات آیین دادرسی کیفری از طریق منابع جامع تر آشنا شده باشید.
با توجه به ساختار نکته وار کتاب مطالعه فصل به فصل و منظم می تواند به درک ارتباط میان مباحث کمک کند. هر بخش از کتاب به یک موضوع خاص اختصاص دارد و مطالعه آن در کنار سایر بخش ها تصویری کامل تر از فرآیند دادرسی ارائه می دهد. استفاده از فهرست مطالب برای یافتن سریع موضوعات مورد نظر و همچنین مرور عناوین اصلی پیش از شروع مطالعه هر بخش می تواند در سازماندهی ذهنی مطالب مؤثر باشد.
از آنجا که کتاب به نکات کلیدی قوانین اشاره می کند توصیه می شود در حین مطالعه مواد قانونی مرتبط در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و اصلاحات بعدی آن را نیز مرور کنید. این کار به شما کمک می کند تا نکات ارائه شده در کتاب را در بستر اصلی قانونی خود ببینید و فهم عمیق تری پیدا کنید. حل تست های آزمونی پس از مطالعه هر بخش نیز روشی عالی برای سنجش میزان یادگیری و تسلط بر نکات مطرح شده در کتاب است. مطالعه فعال و همراه با تفکر و ارتباط دادن مطالب به یکدیگر کلید موفقیت در استفاده از این گونه کتاب های جمع بندی است.
کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری برای چه کسانی مناسب است؟
این کتاب برای دانشجویان حقوق داوطلبان آزمون های وکالت قضاوت و سایر آزمون های حقوقی و همچنین وکلا و کارآموزان وکالت که به دنبال منبعی فشرده برای مرور و جمع بندی مباحث آیین دادرسی کیفری هستند مناسب است.
نویسنده کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری کیست؟
نویسنده این کتاب جناب آقای محسن یادگاری هستند که در زمینه تألیف کتب حقوقی با رویکرد آمادگی برای آزمون ها فعالیت دارند.
ناشر کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری کدام است؟
این کتاب توسط انتشارات وکیل یار منتشر شده است که ناشری تخصصی در زمینه کتب و منابع حقوقی می باشد.
چگونه می توانم کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری را دریافت کنم؟
کتاب به صورت الکترونیکی عرضه می شود و معمولاً از طریق پلتفرم ها و اپلیکیشن های فروش قانونی کتاب الکترونیک قابل دریافت است. برای دریافت باید به این پلتفرم ها مراجعه کنید.
کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری شامل چه مباحثی است؟
این کتاب مباحث کلیدی آیین دادرسی کیفری از جمله کلیات تقسیمات جرم دادسرا و وظایف دادستان ضابطین دادگستری قرارهای تأمین تحقیقات مقدماتی کیفرخواست صلاحیت مراجع و حقوق شهروندی را پوشش می دهد.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "خلاصه کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری ( نویسنده محسن یادگاری )" هستید؟ با کلیک بر روی کتاب، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "خلاصه کتاب جمع و جور آیین دادرسی کیفری ( نویسنده محسن یادگاری )"، کلیک کنید.