تهران قدیم | اولین خیابان که در ایران با نور چراغ روشن شد/ عکس

به گزارش برای شما از سازمان اسناد و کتابخانه ملی، محمود پاکزاد از اولین عکاسانی است که تاریخ خیابان های تهران را مصور و مستند کرده است، البته از جمله شهرهایی که پاکزاد برای عکاسی به آن ها سفر کرده می توان به اصفهان، شیراز، تبریز، گرگان، اهواز،آبادان، خرمشهر، همدان، آذربایجان، قم، شهرهای شمالی ایران اشاره کرد. پاکزاد در سال 1377 خودش را بازنشسته کرد و در سال 1378 عکس های خود را به سازمان اسناد ملی اهدا کرد.

تصویر زیر از مجموعه عکس های پاکزاد است که از خیابان چراغ برق در سال 1335 گرفته شده است.

این خیابان این روزها به نام خیابان امیرکبیر نام گذاری شده است، خیابان امیرکبیر در منطقه12 اولین معبری بوده که نه تنها در تهران، بلکه در کشور چراغ دار شد.

ناصرالدین شاه که در سفر به اروپا با صنعت برق آشنا شده بود، تصمیم گرفت ارگ خود را برق کشی کند. موضوع را با «میرزا حسین خان سپهسالار» در میان گذاشت که یکی از صدراعظم های او بود؛ چرا که می دانست او مردی نوگرا و تجددطلب است.

سپهسالار برای انجام این کار کارخانه ای در خیابان امیرکبیر فعلی راه اندازی کرد که با زغال سنگ کار می کرد. گاز کاربیت از این کارخانه و لوله هایی که به سمت ارگ سلطنتی کشیده شد، فانوس های باغ اندرونی را روشن می کرد.

در کنار آن، روشنایی خیابان های ناصریه (ناصرخسرو فعلی)، لاله زار و باب همایون هم از این طریق تامین شد. مردم با شنیدن این خبر، برای دیدن شب های روشن این خیابان ها به مرکز شهر رفتند و این خیابان را «چراغ گاز» نامیدند.

البته عده ای از مردم شروع به تخریب لوله های کارخانه و شکستن چراغ خیابان ها کردند چون بر سر زبان ها افتاده بود که برق، کار شیطان است و باید از آن دوری کنند! عده ای هم معتقد بودند نباید به صنعت فرنگ اعتماد کرد. کم کم کارخانه از کار افتاد و خیابان های چراغ دار هم مثل قبل تاریک شدند.

با روی کار آمدن مظفرالدین شاه قاجار بر مسند قدرت، بازرگان و سرمایه دار خوش نامی به اسم امین الضرب به فکر استفاده از تجهیزات روز برای برق کشی خیابان ها افتاد. برای انجام این کار به روسیه رفت و تجهیزات موردنیاز را به قیمت 500تومان خرید. سپس کارخانه را شهریور سال1258 راه انداخت که توان تولید 400کیلو وات نیرو داشت و با نفت کار می کرد.

به همین دلیل به او لقب «پدر برق ایران» و «بانی صنعت برق ایران» داده اند. این گونه بود که کارخانه او نخستین کارخانه برق ایران شد و خیابان چراغ گاز هم تغییر نام داد و به «چراغ برق» معروف شد.

233233