آنتی بیوتیک ها ثروت روبه پایان؛ خطر بازگشت عفونت ها

برای شما گزارش می دهد؛

گروه سلامت خبرگزاری برای شما یاسر مختاری؛ آمار فروش دارو در هر جا تقریبا میزان مصرف آن دارو را نیز در هر جامعه ای نشان می دهد. این آمار علاوه بر میزان مصرف میان تجویز های دارویی و بیماری های شایع و حتی میزان مصرف خودسرانه دارویی را در خود دارد.

در روز های گذشته سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرد که کپسول آموکسی سیلین ۵۰۰ میلی گرم طی نیمه اول سال جاری از لحاظ تعداد و مبلغ پرفروش ترین دارو در کشور بوده است. پس از آن دارو هایی همچون ivig سرم تزریقی استامینوفن آزیترومایسین سفکسیم آموکسی کلاو کلوپیدوگرل آدالیمومب تزریقی انسولین آسپارت واکسن آنفلوانزا (۴ ظرفیتی) و سفازولین تزریقی به ترتیب ۱۰ داروی پرفروش از لحاظ ریالی بوده اند.

در لیست یاد شده آموکسی سیلین ۵۰۰ میلی گرم آزیترومایسین سفکسیم و آموکسی کلاو آنتی بیوتیک هستند و تنها باید برای بیماری های عفونی تجویز و مصرف شوند در غیر این صورت مسأله مصرف خودسرانه بوده به غیر از اینکه تأثیری در روند بیماری افراد نخواهد داشت عوارض کوتاه مدت و بلندمدتی را بر فرد باقی می گذارد.

مسمومیت آنتی بیوتیکی

مسمومیت ناشی از مصرف خودسرانه یا بیش از حد مجاز آنتی بیوتیک از جمله مشکلاتی است که ممکن است افراد را دچار کند. در این عوارض فرد ممکن است به اختلالات گوارشی مانند تهوع استفراغ اسهال یا درد شکم واکنش های آلرژیک مانند خارش کهیر تورم صورت یا مشکلات تنفسی آسیب های کبدی و کلیوی و اختلالات خونی مانند کم خونی یا اختلالات انعقادی دچار شود.

مقاومت آنتی بیوتیکی چیست؟

چند سالی است که در رابطه با مقاومت آنتی بیوتیکی یا مقاومت میکروبی هشدار های بسیاری داده می شود. آنتی بیوتیک ها از جمله ثروت های انسانی محسوب می شوند که از زمان کشف آنها توسط الکساندر فلمینگ در سال ۱۹۲۸ جان بسیاری از انسان ها را نجات داده و از آن زمان تا امروز انواع مختلف آنها توسعه یافته و در اختیار بشر قرار گرفته است.

با این حال مقاومت آنتی بیوتیکی موضوعی است که ممکن است این ثروت را از بشر گرفته و دوباره عفونت ها بتوانند به راحتی جان بیماران را بگیرند. مقاومت آنتی بیوتیکی به وضعیتی اطلاق می شود که باکتری ها یا میکروارگانیسم ها نسبت به دارو های آنتی بیوتیک مقاوم می شوند و دیگر تحت تأثیر این دارو ها قرار نمی گیرند. این پدیده می تواند به دلایل مختلفی از جمله مصرف نادرست یا بیش از حد آنتی بیوتیک ها عدم تکمیل دوره درمان و انتقال ژن های مقاومتر بین باکتری ها ایجاد شود.

مقاومت آنتی بیوتیکی می تواند منجر به عفونت های سخت تر و درمان ناپذیر شود و در نتیجه با افزایش مرگ و میر خطرات جدی برای جامعه ایجاد کند علاوه بر آن درمان عفونت های مقاوم بار مالی بیشتری را بر نظام های سلامت تحمیل کند.

مقاومت میکروبی یکی از چالش های بزرگ در پزشکی معاصر است و نیاز به اقدامات پیشگیرانه و درمانی مؤثر دارد. برآورد ها نشان می دهند که سالانه میلیون ها نفر در سراسر جهان به دلیل عفونت های ناشی از باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک جان خود را از دست می دهند.

برآورد می شود تا سال ۲۰۵۰ میزان مرگ و میر در اثر مقاومت آنتی بیوتیکی به حدود ۱۰ میلیون نفر در سال برسد

بر اساس گزارش های سازمان بهداشت جهانی (WHO) تنها در سال ۲۰۱۹ حدود ۱.۲۷ میلیون نفر به طور مستقیم به دلیل عفونت های مقاوم به آنتی بیوتیک جان خود را از دست دادند و این عدد به همراه مرگ و میر های غیرمستقیم ناشی از این عفونت ها مجموعاً به بیش از ۴.۹۵ میلیون نفر رسید. این در حالی است که برآورد می شود تا سال ۲۰۵۰ میزان مرگ و میر در اثر مقاومت آنتی بیوتیکی به حدود ۱۰ میلیون نفر در سال برسد.

خطری که ایران را تهدید می کند

بر اساس آماری که مردادماه امسال سرپرست گروه ارزیابی فناوری سلامت و مطالعات مدیریتی و اقتصادی سازمان غذا و دارو ارائه داد میزان نسخ های حاوی آنتی بیوتیک های تجویزی در ایران ۱۰ درصد از میزان استاندارد اعلام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی بالاتر است. بر اساس این آمار ۴۰ در صد نسخه در کشور حاوی آنتی بیوتیک هستند در حالیکه سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند که حداکثر ۳۰ درصد نسخ تجویزی حاوی آنتی بیوتیک ها باشند.

در حالی این آمار منتشر شده است که میزان مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها مشخص نیست.

آلودگی آنتی بیوتیکی محیط زیست و تهدید بهداشت عمومی

یکی از خطراتی که این روز ها بسیار در مورد آن هشدار داده می شود آلودگی محیط زیست توسط باقی مانده آنتی بیوتیک ها است. ورود این مواد به منابع آبی سبب آلودگی گیاهان خاک و جانوران می شود.

بر اساس برخی از مطالعات جهانی مصرف سالانه آنتی بیوتیک ها توسط انسان ها و حیوانات بیش از ۱۰۶ تن است

بر اساس برخی از مطالعات جهانی مصرف سالانه آنتی بیوتیک ها توسط انسان ها و حیوانات بیش از ۱۰۶ تن است. این در حالی است که این میزان در حال افزایش است. آنتی بیوتیک ها به دلیل عدم تجزیه کامل در بدن انسان ها و حیوانات به طور کامل تجزیه نشده و با دفع آن از طریق فاضلاب ها به منابع آبی و خاکی نشت پیدا کرده و آنها را آلوده می کنند و خطراتی همچون مقاومت میکروبی اخلال در اکوسیستم آلودگی منابع آب تأثیر بر سلامت انسان از طریق ایجاد عفونت های مقاوم به درمان آلودگی خاک و رشد منفی گیاهان به ویژه محصولات کشاورزی ایجاد کنند. همچنین از طریق زنجیره غذایی دوباره به انسان ها بازگردند.

مقاومت میکروبی در بیمارستان ها

مقاومت میکروبی در بیمارستان ها یا عفونت های بیمارستانی یکی از مشکلات دیگری است که مصرف نادرست آنتی بیوتیک ها یکی از مهمترین عوامل ایجاد آن است. میزان مرگ و میر ناشی از عفونت های بیمارستانی می تواند بسته به نوع عفونت وضعیت سلامتی بیماران و شرایط بیمارستان متفاوت باشد.

به طور کلی تخمین زده می شود که عفونت های بیمارستانی می توانند باعث مرگ ۵ تا ۱۵ درصد از بیماران مبتلا شوند. این آمار ممکن است در شرایط خاص مانند در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف یا در بخش های مراقبت ویژه بالاتر باشد. همچنین عواملی مانند نوع عفونت (مثلاً عفونت های تنفسی ادراری یا جراحی) نیز تأثیرگذار هستند.